Flebit, bakteriyel enfeksiyonlar ve damarların iltihaplanmasına neden olan kimyasal reaksiyonlar gibi başka nedensel faktörlere sahip olabilir. Ayrıca, flebitte damar basitçe iltihaplanırken, hasta sızdığında IV sıvısı çevreleyen dokulara süzülür.
Bu, kateterin yerleştirme bölgesinden geri çekilmesinin ve damarı delmesinin doğrudan bir sonucudur. İnfiltrasyondan farklı olarak flebit, giriş yerinden komşu dokulara sıvı sızıntısına neden olmaz.
Flebit vs Sızma
Flebit ve infiltrasyon arasındaki fark, her tıbbi durumun nedenleri açısından not edilebilir. Flebit, IV kateterler de dahil olmak üzere birçok faktörden kaynaklanabilirken, infiltrasyona yalnızca IV kateter tarafından bir damarın delinmesi neden olur.
Flebit ve Sızma Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | Flebit | Süzülme |
| Tanım | IV kateterler veya bakteriyel veya kimyasal enfeksiyonların neden olduğu bir damar iltihabı. | Damar içine giren veya damarı delen IV kateterlerin neden olduğu vasküler travma. |
| Sıvı Deşarjı | Sıvı deşarjı kaydedilmez. | Sıvı, çevreleyen doku boşluğuna yer değiştirir. |
| nedenler | IV kateterler veya bakteriyel veya kimyasal enfeksiyonlardan kaynaklanabilir. | Damar içine çıkan IV kateterlerin neden olduğu. |
| Perforasyon | Damar basitçe iltihaplıdır ve delikli değildir. | Kateter yerleştirme yerinden geri çekildiğinde damar delinebilir. |
| Ayırt Edici Belirtiler | Palpe edilebilen venöz kordlar. | Sıvı birikmesi, sıcaklık düşüşü, soluk cilt, IV akışı yok. |
| Kan pıhtıları | Tromboz, flebit ile sık görülür. | Sızma yaşayan hastalarda kan pıhtıları yaygın değildir. |
Flebit nedir?
Damarın iç tabakasının iltihaplanmasına Flebit denir. Sıklıkla hastalarda damardan ilaç verilmesi sonucu yaşanır.
Sözcük, ilaç diksiyonunda damar anlamına gelen 'fleb' ve iltihaplanma anlamına gelen 'itis' sözcüklerinden türetilmiştir. Damarların yüzeyine yakın kanın pıhtılaşması, IV ilaç kullanan hastalarda flebite neden olur. Bu Tromboflebit olarak bilinir.
IV ilaç kullanan hastaların yaklaşık %20-80'i flebitten muzdariptir. Flebit semptomları ağrı, kızarıklık, ödem (şişme) ve hassasiyetten palpe edilebilen venöz kordların en belirgin semptomuna kadar değişebilir.
Flebit genellikle 41-60 yaş arası hastaları etkileyebilmekle birlikte, daha genç kişilerde de ortaya çıkabilir.
Flebit, nedensel faktörlerine göre 3 kategoriye ayrılabilir. Mekanik flebit, IV kateterin yerleştirilmesinden kaynaklanan ilk kategoridir. Bakteri flebitine bakteriyel bir enfeksiyon ve son olarak sıvı IV kateterler veya sıvılar sonucu oluşabilecek kimyasal flebit neden olur.
Genellikle tıbbi testlerle tespit edilmesi gereken tedavi edilebilir bir durumdur. Yüzeysel flebit kolayca tedavi edilebilirken, DVT veya Derin Ven Trombozu acil tıbbi müdahale gerektirir.
Uygun anti-inflamatuar ilaçlarla tedavi edildiğinde durum bir hafta içinde düzelir. Bu durumu tedavi etmek için soğuk kompresler ve kan sulandırıcılar da kullanılır.
Sızma nedir?
İnfiltrasyon, IV kateteri olan hastaların sıklıkla yaşadığı başka bir vasküler travma türüdür. Bununla birlikte, flebitten farklıdır, çünkü hastalar infiltrasyondan muzdarip olduklarında, damarın delinmesi ve bunun sonucunda IV sıvılarının komşu dokulara sızması ile karşılaşırlar.
IV kateter damarı giriş yerinden geri çekerek ya da damarın diğer tarafını delerek delebilir. Sızıntının en sık görülen semptomu sitenin ödemi veya şişmesidir. Vücut ısısında düşme, soluk cilt, yoğun ağrı, bölgede uyuşma ve hassasiyet infiltrasyonun ayırt edici semptomları olarak sınıflandırılabilir.
Yaşlı hastalar, damarlarının yaşlılığa bağlı olarak artan kırılganlığı nedeniyle infiltrasyona daha duyarlı olabilir.
Ağır vakalarda, tedavi edilmeyen infiltrasyon, uzun süreli doku hasarına ve nekroza neden olabilir. Ayrıca hastada ciddi sinir sıkışmasına neden olabilir. Bu durumlarda, kompartman sendromunun oluşmasını ve kalıcı hasarı önlemek için biriken sıvının derhal dışarı pompalanması gerekir.
Bazen tedavi ertelenirse ampütasyonlara da neden olabilir. Sızma tedavisi, IV kateterlerin derhal çıkarılmasını, iltihaplı bölgenin incelenmesini, bacağın veya kolun kaldırılmasını, ciddi yüksek hacimli sıvı birikmesi vakalarını tedavi etmek için ilaç kullanılmasını içerir.
Flebit ve Sızma Arasındaki Temel Farklar
- Flebit ve infiltrasyon arasındaki temel fark, oluşumlarının nedenidir. Her ikisi de IV kateterle ilgili komplikasyonlar olabilirken, flebit, duruma benzer kimyasal ve bakteriyel enfeksiyonlardan sorumlu olabilecek daha geniş bir nedensel faktör yelpazesine sahiptir. Bununla birlikte, sızma yalnızca yerinden çıkmış bir IV kateterden kaynaklanır.
- Bu iki tıbbi durum arasındaki ikinci fark, tanımları açısından not edilebilir. Flebit, bir damarın iltihaplanmasıyla sonuçlanan bir durumdur, sızma ise sıvının sızması ve bunun sonucunda komşu doku kümelerinde birikmesiyle sonuçlanır.
- Flebit 3 çeşit olabilir: mekanik, kimyasal ve bakteriyel. Bu ayrım nedensel faktörler temelinde yapılır. Bununla birlikte, infiltrasyon, tek bir ezici faktör - IV yerinden çıkma ve damar delinmesi nedeniyle oluştuğu için kategorilere ayrılamaz.
- Flebit şikayeti olan hastalarda tromboflebit sık görülür. Bu, damarda kan pıhtılarının oluşumuna neden olur. Bir hasta infiltrasyondan muzdarip olduğunda kan pıhtısı oluşmaz.
- Her ne kadar çoğu semptom bu tıbbi durumlar için örtüşse de, onları ayıran çok az şey vardır. Palpe edilebilen venöz kordlar, flebit hastalarında görülen yaygın bir semptomdur. Sızma şikayeti olan hastalarda bu belirti görülmez. Vücut ısısında düşme, ciltte solgunluk infiltrasyon hastalarında yaygın olarak görülen bazı belirtilerdir ancak flebit durumunda uygulanmaz.
Çözüm
Bu tıbbi durumların her ikisi de yaygın olarak IV komplikasyonlarla ilişkilidir ve sıklıkla diğeri olarak yanlış tanımlanırlar. Terapi seçeneklerinin yanı sıra çeşitli semptomları paylaşırlar. Bununla birlikte, yanlış tanıyı önlemek için ikisi arasındaki belirgin farklılıklar not edilmelidir.
Flebit, IV kateterler veya bakteriyel ve kimyasal enfeksiyonlardan kaynaklanabilir. Sızma, yalnızca IV kateterlerin sıvıları komşu doku alanına boşaltmasından kaynaklanır. Sızıntının neden olduğu sıvı birikmesi çok zararlı olabilir.
Referanslar
- https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/108482239400700107
- https://journals.lww.com/journalofinfusionnursing/Fulltext/2001/09000/Relationship_Between_Peripheral_Intravenous.8.aspx
