Hem olay örgüsü hem de tema hikayenin önemli bir parçasıdır, ancak her iki terim de birbirinden çok farklı bir rol oynar.
Arsa vs Tema
Arsa ve tema arasındaki fark, arsanın ana olaylar veya hikayede meydana gelen dizi olmasıdır. Öte yandan tema, yazarın yazısından verdiği mesajdır.
Arsa kelimesi eski İngilizceden alınmıştır. Olay örgüsü, hikayenin ilerleyebilmesi için dizileri birbirine bağlayan bağlantı olarak adlandırılır. Hikâyede ortaya çıkan aksiyonun veya hikâyenin karakteriyle olan herhangi bir şeyin, hangi eylemi yapacaklarını, nereye gidebileceklerini veya hikâyede ne zaman görüneceklerini, hepsinin bir olay örgüsünün parçaları olduğuna inanmaktır..
Tema kelimesi Latinceden türetilmiştir. Yazarın yazı parçası aracılığıyla iletmek istediği merkezi bir mesajdır. Ne kadar yapay olursa olsun her yazının bir teması olacaktır. Genelde tek kelime veya tek cümle ile anlatılır. Tema genellikle okuyucunun veya izleyicinin anladığı şeydir.
Arsa ve Tema Arasındaki Karşılaştırma:
| Karşılaştırma Parametresi | Arsa | Tema |
| Anlam | Olay örgüsü, başından sonuna kadar olan tüm hikaye olarak tanımlanır. | Tema, hikayenin motifi veya ana fikri olarak tanımlanır. |
| anlamak | Arsaları anlamak bazen çok zordur. | Temanın anlaşılması basittir. |
| Menşei | Arsalar 12. yüzyıldan önce ortaya çıkmıştır. | Tema 1200-1300'den kaynaklanmıştır. |
| Uzunluk | Hikayenin konusu esas olarak uzundur. | Tema tek kelime veya tek cümle ile anlatılabilir. |
| Kullanılmış | Bir hikayede birçok olay örgüsü vardır. | Bir hikayede sadece tek bir tema vardır. |
Arsa nedir?
Olay örgüsü, olayın sırası ve hikayeyi oluşturan durum olarak adlandırılır. Kuram neden ve sonuç olduğu için hikayedeki olay birbiriyle bağlantılıdır. Genel olarak, bir olay başka bir olayın nedenidir. Hikayedeki en önemli edebi unsur olarak anılır. Arsanın yükselen aksiyon, düşen aksiyon, çözünürlük, anlatım ve doruk noktası gibi beş ana unsuru vardır.
Yükselen eylem: Kavga ile başlayan bir bölümdür. Tartışmalı bir girişle olayın makyajını hikayenin sonuna kadar içerir.
Düşme eylemi: Düşme eylemi doruğa yol açacak bir olaya sahiptir. Anlaşmazlık bu bölümde çözülmeye başlar.
Tema nedir?
Tema kelimesi Latinceden türetilmiştir. Aynı zamanda yazarın bir yazı parçası aracılığıyla iletmek istediği hikayenin merkezi mesajına da atıfta bulunur. Tema, ister sürtünme ister kurgusal olsun, her tür yazının önemli bir parçasıdır. Yazar temayı göstermek istemediğinden sürtünme hikayesi teması netleşmemiştir; sadece ipucu hakkında bir ipucu verirler. Yazarın anlatmak istediği bir hikayedeki temayı anlamak okuyucuya bağlıdır. Ayrıca bir edebiyat kuramında temanın iki türe ayrıldığına inanılır: biri tematik kavram, diğeri tematik bir ifadedir.
Tematik ifade, yazarın yazıları aracılığıyla iletmek istediği bir tema olarak göndermedir, tematik kavram ise okuyucunun hikaye aracılığıyla anlamak istediği tema olarak adlandırılır. Aynı zamanda, anlayış farklı olduğu için temanın okuyucunun ve yazarın kişisel görüşünü yansıttığı anlamına gelir.
Ayrıca bir yazı parçasında birden fazla tema olabileceğine inanılmaktadır. Genel olarak, kitapların esas olarak kitapta ana fikir olarak bulunan bir merkezi teması vardır. Ayrıca önemine göre ana tema ve minör tema olmak üzere ikiye ayrılır. Metinden çıkarılıp başka bir metne uygulanabildiği için evrensel olarak da anılır.
Arsa ve Tema Arasındaki Temel Farklılıklar
Çözüm
Olay örgüsü ve tema arasındaki temel farkın, okuyucunun birbirlerinden çok farklı olduklarını ve farklı bir anlama sahip olduklarını anlamalarına yardımcı olacağı söylendi. Ancak her ikisi de hikaye için çok önemlidir.
Olay örgüsü, girişten başlayıp hikayenin sonuna kadar olan hikayenin tamamıdır, bu nedenle yazı için çok önemlidir. Öte yandan tema, yazarın yazılarından iletmek istediği mesajdır.
