Kimya ve biyolojide deney yaparken sıvılar yaygındır. Çok sayıda olmalarına rağmen, bazıları günlük uygulamalarımızın bir parçası olmuştur, ancak insanlar çoğu zaman birbirinden ayırt ederken kafaları karışmaktadır. Bu tür iki sıvı, doymuş sıvı ve sıkıştırılmış sıvıdır.
Doymuş Sıvı ve Sıkıştırılmış Sıvı
Doymuş sıvı ile sıkıştırılmış sıvı arasındaki fark, doymuş sıvıda moleküller arası boşlukların aşırı miktarda çözünen ile doldurulması, sıkıştırılmış sıvının ise sıvıya dış basınç uygulanarak hacim olarak sıkıştırılmasıdır.
Doymuş Sıvı, moleküller arası boşluklar sıkıca paketlendiğinden, o belirli sıcaklıkta daha fazla çözünenin çözülemeyeceği, çözünen açısından zengin bir sıvıdır. Doymuş sıvılar genellikle daha az çözünen çözünmüş olduğu duruma kıyasla doğada daha kalındır.
Sıkıştırılmış sıvı, uygulanan dış basıncın etkisiyle moleküller arası boşlukların birbirleriyle kuvvetli bir şekilde sıkıca kapanması nedeniyle hacimce sıkıştırılan bir sıvıdır. Sıkıştırılmış sıvılar doğada ya gaz ya da sıvıdır.
Doymuş Sıvı ve Sıkıştırılmış Sıvı Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | Doymuş Sıvı | Sıkıştırılmış Sıvı |
| Özellikler | Daha fazla çözünen çözülemez. | Hacim olarak sıkıştırılmıştır. |
| Hazırlık | Bir sıvıya aşırı miktarda çözünen eklenmesi. | Sıvı veya gaz sıkışana kadar dış basınç uygulamak. |
| Doğa | Ya kalın sıvı ya da sıradan sıvı formdadır. | Ya sıvı ya da gaz halindedir. |
| Sıcaklık Bağımlılığı | Sıcaklık artışı ile doygunluk artar. | Sıcaklık artışı ile sıkıştırma azalır. |
| oynaklık | O kadar uçucu değil. | Son derece uçucu. |
Doymuş Sıvı Nedir?
Doymuş sıvı, belirli bir sıcaklıkta o miktarda çözücü içinde hiçbir ilave çözünenin çözülemeyeceği noktaya kadar aşırı miktarda çözünen maddeye sahip bir sıvı türüdür. Artık çözünenin çözülemediği aşama, sıvının doyma noktası olarak bilinir.
Doymuş sıvılarda, aşırı çözünen içeriği nedeniyle moleküller arası boşluklar sıkıca paketlenir. Bununla birlikte, moleküller arası boşluklar da sıcaklığa bağlıdır. Çevrenin sıcaklığı arttırılırsa, moleküller arasındaki moleküller arası boşluklar gevşer ve sonuç olarak aynı miktarda çözücüde daha fazla çözünen çözülebilir. Bu nedenle, bir sıvının doyma kapasitesi, sıcaklıktaki bir artışla doğru orantılıdır.
Bir sıvıda yüksek sıcaklıkta daha fazla çözünen çözündüğünde, elde edilen sıvı normal sıcaklıkta tutulduğunda bazen kalın ve yarı saydam olabilir. Ayrıca, doymuş sıvıların çoğu uçucu değildir ve kolayca depolanabilir.
Doymuş sıvılar gerçek hayattaki uygulamalara katkıda bulunmazlar. Yine de doymuş sıvılar, hem kimya hem de biyolojide birçok laboratuvar deneyinin önemli bir adımıdır. Birkaç deneysel prosedürü gerçekleştirmek için, deneycinin sıvılarda çözünenlerin çözünmesini dengelemek için sıvıların doyma seviyelerini değiştirmesi gerekir.
Sıkıştırılmış Sıvı Nedir?
Sıkıştırılmış sıvı, moleküller arası boşlukların basıncın etkisiyle birbirine sıkıca sıkıca kapanması nedeniyle hacimce sıkıştırılan bir sıvıdır. Sıkıştırılmış bir sıvı, gaza veya yüksek sıcaklıkta bulunan bir sıvıya dış basınç uygulanarak hazırlanır.
Sıcaklık, moleküller arasındaki moleküller arası kuvveti etkilediğinden, maddelerin sıkıştırma kabiliyetini de etkiler. Sıcaklık arttıkça moleküller arası boşluklar gevşemeye başlar ve bu da sıvının genleşmesine neden olur. Madde soğudukça tekrar sıkışır. Bu nedenle, sıvının sıkıştırılması, sıcaklıktaki bir artışla ters orantılıdır.
Sıkıştırılmış sıvılar doğrudan gerçek hayattaki uygulamalarla sonuçlanır. Örneğin, gaz silindirleri ve deodorantlar. Bir şişe deodorant çalkalanırsa, şişe sıvıyla dolmuş gibi görünür. Ancak deodorant püskürtülür püskürtülmez aynı sıvı gaz halinde çıkar. Bunun nedeni deodorant gazının sıvı formda sıkıştırılması ve kapalı bir kapta saklanmasıdır.
Tüm sıkıştırılmış sıvılar oldukça uçucudur, bu da açıkta kolayca alev alabilecekleri anlamına gelir. Bu nedenle sıkıştırılmış sıvılar, herhangi bir dış sıcaklık veya basınçtan kaçınmak için cam ve alüminyum gibi kaplarda depolanır.
Doymuş Sıvı ve Sıkıştırılmış Sıvı Arasındaki Temel Farklar
Çözüm
Kimya ve biyoloji çalışmalarında, bazı temel özelliklere benzeyen pek çok sıvı türü vardır ve bu nedenle insanlar genellikle bunlar arasında kafa karıştırır. Aynı modeli takip ederek, doymuş sıvılar ve sıkıştırılmış sıvılar, moleküller arası boşlukların sıkıca paketlenmesiyle çok ilgilidir. Bununla birlikte, ikisi marjinal olarak farklıdır.
Doymuş sıvılar, yalnızca farklı sıcaklıklarda çözünen çözünen miktarına dayanır. Bununla birlikte, doymuş sıvıların hacmi, çevredeki sıcaklık ve basınçtan bağımsız olarak her zaman sabittir. Öte yandan, sıkıştırılmış bir sıvının hacmi, sıvı veya gaz halindeki doğasına göre değişir. Doymuş sıvıların aksine, sıkıştırılmış sıvıların çözünen ve çözücü oranı ile ilgisi yoktur.
Ayrıca, hem doymuş sıvılar hem de sıkıştırılmış sıvılar sıcaklığa bağlıdır, ancak tersi şekilde. Sıcaklık arttıkça sıvının doygunluğu artarken, sıcaklık arttıkça sıkıştırma azalır.
Gerçek hayattaki uygulamaları düşündüğümüzde, doymuş sıvılar için doğrudan bir kullanım yoktur, ancak sıkıştırılmış sıvılar oldukça faydalıdır. Sıkıştırılmış sıvılar bir kaynak olsa da, uçucu oldukları için kapalı kaplarda ve ateşten uzak bir yerde güvenli bir şekilde muhafaza edilmelidir.
