Hücrenin sitoplazması ve hücre iskeleti başlıca temel bileşenlerdir. Hücresel birimin yaşamın en küçük işlevsel birimi olduğu düşünülmektedir. Çok sayıda organel ve kimyasalı durduran seçici geçirgen bir zarla çevrili bir plazmadan oluşur. Hücrenin işleyişi, kimyasalların yanı sıra tüm yapı elemanlarına da bağlıdır.
Hücre bilimi araştırılırken sitoplazma ve hücre iskeleti terimleri sıklıkla kullanılır. İlk başta birbirinin yerine kullanılabilir gibi görünseler bile, bunlar farklı kelimelerdir. Bu makalenin yardımıyla her ikisini de daha iyi anlayabilir ve karşılaştırabiliriz.
Sitoplazma ve Hücre İskeleti
asıl fark sitoplazma ve hücre iskeleti arasında sitoplazma, hücre organellerinin biriktiği viskoz, müsilajlı sıvı iken, hücre iskeleti protein liflerinin ve kılcal damarların sitoplazmik yapısıdır. Sitoplazma, hem prokaryotik hem de ökaryotik hücrelerde bulunur, ancak yalnızca ökaryotlarda hücre iskeleti yapısı bulunur.
Sitoplazma, her hücresel organeli çevreleyen ve hücresel zarla çevrili viskoz bir sıvıdır. Nem, mineraller ve enzimler bunun çoğunu oluşturur. Ökaryotların sitoplazması, hücre içindeki ancak çekirdek dışındaki tüm maddeleri içerir. Sitoplazma, çekirdekler, Golgi aygıtı ve mitokondri dahil ökaryotik hücrelerde bulunan tüm bileşenleri içerir.
Sitosol, gerçekten de, bölmelere dahil olmayan sitoplazmanın bir parçasıdır. Sitoplazma, şekil veya organizasyondan yoksun gibi görünse de, aslında oldukça iyi organize edilmiştir.
Hücre iskeleti, sürekli olarak parçalanan ve bölümler halinde yeniden inşa edilen karmaşık bir mekanizmadır. Bitkiler, hayvanlar ve mantarlar dahil olmak üzere tüm prokaryotik hücrelerde olduğu kadar ökaryotik hücrelerde de bulunabilir. Farklı hayvanların hücrelerinde hücre iskeletini oluşturan proteinler, benzersiz özellikleri ve bağlantıları ile benzersizdir.
Hayvanlar ve insan hücrelerinin hücre iskeletleri üç ana protein bileşeninden oluşur: aktin mikrotübülleri, ubikuitin mikrofilamentleri ve boşluk bağlantıları. Hücre iskeleti, hücrenin şeklini ve organizasyonunu korumasına yardımcı olan sitoplazmik alanın bir bileşenidir. Aynı zamanda hücrenin patlamasını önleyen fiziksel bir bariyer görevi görür.
Sitoplazma ve Hücre İskeleti Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | sitoplazma | hücre iskeleti |
| Tanım | Sitoplazma, tüm hücre soylarının içinde bulunan ve her hücre organeli için bir baz görevi gören viskoz, müsilajlı bir sıvıdır. | Hücre iskeleti, hücrelerin formlarını ve iç düzenlerini korumalarına yardımcı olmanın yanı sıra hücre bölünmesi ve hareketi için fiziksel stabilite sağlayan bir çerçevedir. |
| bileşenler | Sitoplazma üç ana bileşenden oluşur: sitozol, ökaryotik hücre yapıları ve karotenoidler, veziküller ve glikojenler gibi hücre genişlemeleri. | Protein lifleri, aktin ve tübülin, hücre iskeletini oluşturan üç bileşendir. |
| Yarar | Sıcaklık düzenleyici ve hücre organelleri için bir baz görevi görür. | Hücreyi birbirine bağlayan ve hücre yapısının korunmasına yardımcı olan bir ağ görevi görür. |
| Yapı | Diğer hücre organellerini ayakta tutmaya yardımcı olan dağınık ve yapışkan. | Mikrotübüller ve mikrofibrillerden oluşan ağ benzeri yapı. |
| Hücre Duvarı Sentezi | Sitoplazma hücre duvarı sentezinde yer almaz. | Hücre iskeleti hücre duvarı oluşumuna yardımcı olur. |
Sitoplazma nedir?
Sitoplazma, tüm hücre soylarında bulunan viskoz, müsilajlı bir sıvıdır. Hem prokaryotik hem de ökaryotik hücreler onu içerir. Prokaryotlar, çekirdeği olmayan tek hücreli organizmalardır. Ökaryot hücrelerde kümelenmiş hücreler. Çekirdek zarı, çekirdekten farklı olan sitoplazmanın adıdır.
Hem bitki hem de hayvan hücreleri, düzgün çalışması için sitoplazmik organel gerektirir. Her hücrede monositler, Golgi kompleksi, zona pellucida ve diğerleri gibi birçok küçük yapı bulunur. Hücrenin sitozolü, içinde yüzen bu organellerdir.
Sitoplazma içinde dağılmış birçok protein, daha büyük parçacıkları basitleştirmeye ve daha küçük parçalara ayırmaya yardımcı olur, böylece çeşitli hücre organelleri tarafından kullanılırlar. Örneğin glikoz molekülü, hücre solunumu için mitokondriyal organele ulaşamayacak kadar büyüktür. Sonuç olarak sitoplazma içinde tek bir maddeye ve küçük parçalara bölünür ve daha sonra mitokondri tarafından daha fazla kullanım için alınır.
Sitoplazmanın birincil amacı organelleri askıda tutmaktır. Çeşitli biyomolekül türlerini bünyesinde barındırarak, uygun bir redoks dengesi ve biyolojik süreçlerin oluşması için uygun temeller oluşturur. Diğer makro ve biyomoleküller sitoplazmanın bazal kısmı boyunca yayılır. Sitoplazmanın çeşitli bölümlerindeki biyomoleküllerin yoğunluğu değişebilir. Buna kalabalıklaşma denir. Sitoplazmik akış, bir hücre duvarı ile çevrili bitki hücre sitoplazmasının akışını ifade eder.
Hücre iskeleti nedir?
Hücre iskeleti, hücrelerin formlarını ve iç düzenlerini korumalarına yardımcı olmanın yanı sıra hücre bölünmesi ve hareketi için fiziksel stabilite sağlayan bir çerçevedir. Ayrıca hücre iskeleti sisteminin tek bir elemanı yoktur. Hücre iskeleti, onu oluşturmaya katkıda bulunan çok sayıda ayrı bileşenden oluşur.
Hücre iskeleti, mikrotübüller, hücre dışı matris ve miyofibrillerden oluşur. Hücre iskeleti çeşitli liflerle donatılmıştır; en küçük lifler mikrofilamentlerdir, oysa en güçlü lifler mikrofibrillerle birlikte mikrotübüllerdir.
Mikrotübüller, veziküller dahil hücre organellerinin sitoplazma içinde serbestçe hareket etmesine izin verir. Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerinin oluşmasına yardımcı olurlar. Hücrenin şekli hem mikrofilamentler hem de boşluk bağlantıları tarafından korunur. Hücre iskeletinde lifleri sürekli hareket ettiren motor enzimler de hem hücre iskeletinin hem de sitoplazmanın aktif bir parçasıdır.
Hücre iskeleti, hücreler arasında sinyalleşme, ekstravasküler boşluktan iyon absorpsiyonu (endositoz) ve hücre bölünmesi ve anne-kız hücre proliferasyonu (sitokinez) boyunca genetik ayrışma ile ilgilidir. Hücre iskeleti, kimyasalların ve besinlerin hücreler içinde taşınmasına yardımcı olur. Hücre iskeletinin ayrıca, hücre duvarlarının bu şekilde inşa edilmesi için bir plan olarak hizmet ettiği ve hücresel harekete yardımcı olan yapılar olan kirpikler ve kamçıları oluşturduğu düşünülmektedir.
Sitoplazma ve Hücre İskeleti Arasındaki Temel Farklar
Çözüm
Hücrenin sitoplazması ve hücre iskeleti, herhangi bir hücrenin iki ana parçasıdır (yalnızca hücre iskeleti için ökaryotik). Sulu sitoplazma, sitozol, organeller, hücre iskeleti ve istisnalardan oluşur. Mikrofilamentler, mikrotübüller ve hücre dışı matris hücre iskeletini oluşturur. Sitoplazma, hücrenin biyolojik süreçleri için tanımlanmış bir ortam sunar.
Hücre iskeleti, yapısal çerçevesini ve şeklini korurken hücre içindeki hareketliliği kontrol eder. Hücre içindeki her elementin yapısı ve işlevi, sitoplazma ile hücre iskeleti arasındaki temel farklardır.
