İki nesne/cisim arasında doğrudan temas olduğunda bir çarpışma meydana gelir. Farklı kütlelerdeki parçacıkların çarpışması veya karşılaşması eylemi veya oluşumudur.
Bu durumda her iki cisim birbirine kuvvet uygular. çarpışmalar iki tiptir; esnek çarpışma ve esnek olmayan çarpışma.
Esnek ve Esnek Olmayan Çarpışma
Esnek ve Esnek Olmayan Çarpışma arasındaki fark, esnek çarpışmada kinetik enerjinin çarpışma boyunca bozulmadan kalması, esnek olmayan çarpışmada ise kinetik enerjinin çarpışma sırasında aynı kalmamasıdır.
Bir çarpışma meydana geldiğinde ve kinetik enerji, ısı veya ses enerjisi gibi başka herhangi bir enerji biçimine dönüştürülmediğinde, bu tür çarpışmaya esnek çarpışma denir. Elastik çarpışmalarda momentum ve kinetik enerji korunur. Ayrıca, kuvvetler başka biçimlere dönüşmez ve aynı kalır.
Kinetik enerji başka bir enerji biçimine dönüştüğünde ve farklı enerji biçimlerine dönüştüğünde esnek olmayan bir çarpışma olur. Momentum korunur, kinetik enerji korunmaz. Çarpışma sırasında kuvvetler değişir.
Esnek ve Esnek Olmayan Çarpışma Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | Elastik çarpışma | esnek olmayan çarpışma |
| Tanım | Enerjinin ve momentumun korunumu yasasının aynı kaldığı bir çarpışma türüdür. | Sadece momentum yasasının korunduğu bir çarpışma türüdür. |
| Kinetik enerji | Bir çarpışma meydana geldiğinde ve kinetik enerji, ısı veya ses enerjisi gibi başka herhangi bir enerji biçimine dönüştürülmediğinde, bu tür çarpışmaya esnek çarpışma denir. | Bu çarpışma türünde toplam kinetik enerji çarpışmadan önce ve sonra aynı kalmaz. |
| Sıcaklık | Bu çarpışmada ısı üretilmez. | Bu çarpışmada ısı üretilir. |
| İtme | Bu çarpışmada momentum korunur. | Bu çarpışmada momentum korunur. |
| Fiziksel değişim | Fiziksel bir değişim olmaz. | nesnelerin şekil ve boyutlarında deformasyon meydana gelir. |
| Enerji | Enerji asla boşa gitmez. | Enerji her zaman boşa gider. |
| Örnekler | Birbiriyle çarpışan iki atom esnek bir çarpışma uygular. | Otomobiller arasındaki bir kazada, esnek olmayan bir çarpışma nedeniyle araçlar çarpışmadan sonra durur. |
Elastik Çarpışma Nedir?
Enerji formu çarpışma boyunca aynı kaldığında esnek bir çarpışma meydana gelir. Elastik bir çarpışma ideal çarpışma olarak adlandırılabilir.
Kinetik enerji hiçbir kayba uğramaz ve çarpışmadan önce ve sonra aynıdır ve enerji ve momentumun korunumu da geçerlidir.
Kinetik enerji, ışık, ısı veya ses enerjisi gibi diğer enerji biçimlerine dönüşmez.
Elastik çarpışmada boyut ve şekil değişikliği olmaz. Hiçbir enerji formu boşa harcanmaz.
Bu çarpışma gaz moleküllerinde veya hava moleküllerinde meydana gelir. Bu sadece mikro parçacıkların başına gelebilir.
Bu tür çarpışmalar günlük hayatımızda meydana gelmez.
Örneğin, bir top yere atıldığında ve geri sektiğinde, bu momentum ve kinetik enerjiyi korur.
Esnek Olmayan Çarpışma Nedir?
Esnek olmayan bir çarpışma, çarpışmadan önce ve sonra enerji formunun aynı kalmadığı bir süreçtir.
Momentumun korunumu gerçekleşirken kinetik enerji çarpışmadan önce ve sonra aynı kalmaz.
Kinetik enerji, termal enerji veya ses enerjisi gibi diğer enerji biçimlerine aktarılır. Bu işlemde ısı toplanır.
Esnek olmayan bir çarpışmada, cismin boyutunda ve şeklinde bir deformasyon olur ve enerji kaybı olur.
Esas olarak sıvı ve katılarda bulunur ve yalnızca makro nesneler için doğrulanabilir.
Bu çarpışma günlük hayatımızda olur.
Örneğin, iki araba birbiriyle çarpıştığında ve mıknatıslar sayesinde birbirine bağlandığında, bağlantılı bir kütle haline gelirler. Bu bir tür esnek olmayan çarpışmadır çünkü kinetik enerji değişir, ancak momentum hala korunur.
Elastik ve Esnek Olmayan Çarpışma Arasındaki Temel Farklar
Çözüm
Çarpışmalar esnek ve esnek olmayan olmak üzere iki çeşittir.
Bir çarpışma meydana geldiğinde ve kinetik enerji, ısı veya ses enerjisi gibi başka herhangi bir enerji biçimine dönüştürülmediğinde, bu tür çarpışmaya esnek çarpışma denir.
Esnek olmayan çarpışma, çarpışma sırasında kinetik enerjide bir değişiklik olduğunda meydana gelir.
