Ses dalgalarını absorbe eden ve algılayıp deşifre etmek için beyne ileten bir ortam görevi gören kulaktır. Kulak olmadan insan hiçbir sesi duyamaz. Sadece duyma yeteneğine sahip olduğumuzda, doğru şekilde iletişim kurmamıza yardımcı olacaktır. Bu nedenle kulak, dış dünyayla iletişim kurma şeklimizde hayati bir rol oynar. Ve işitme, sahip olduğumuz en önemli duyulardan biridir.
Bu ses dalgalarını algılama etkinliği söz konusu olduğunda iki farklı kavram söz konusudur. Biri duyuyor, diğeri dinliyor. İşitme, bireyin bir sesi ayırt edebilme yeteneğidir. Her şey, bireyin sesi tanıma konusundaki doğal potansiyeli ile ilgilidir. Bireyin yalnızca işitme bağlamında aktarılan bilgileri anladığını söylemek doğru olmayabilir.
İşitme vs Dinleme
İşitme ve dinleme arasındaki fark, dinlemenin derinlemesine bir anlamı olan ses dalgalarını anlama veya algılama ile ilgilenmesidir. Ancak duruşmada durum böyle değil çünkü aktarılanlardan haberimiz yok.
Dinlemek, işittiğimiz şeyleri anlamak için odaklanmamızı ve dikkatimizi gerektirir. İstemsiz bir süreç olduğu için işitmek için birey tarafından herhangi bir çaba gösterilmez, ancak kişinin gönüllü olarak yaptığı bir süreç olduğu için dinlemek için çaba gerektirir. Beyin alınan ses dalgalarını deşifre eder ve anlar ve uygun bir karar verilir.
İşitme ve Dinleme Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametresi | İşitme | Dinleme |
| Tanım | Bireyin kulak yardımı ile basınç dalgalarını (sesi) alma ve algılamadaki doğal yeteneğini ifade eder. | Bireyin sesi aldığında dikkat ederek ve anlayarak yaptığı bilinçli süreci ifade eder. |
| İşlem | İstemsiz süreç (pasif). | Gönüllü süreç (aktif). |
| özellikleri | Bu doğuştan gelen bir yetenektir. | Pratik yaparak kazanılan bir beceridir. |
| Dikkatini vermek | İşitme doğal olarak gerçekleştiği için dikkat etmenize gerek yoktur. | Birey duyduklarını anlamaya ve ona göre hareket etmeye çalışırken dikkat etmek önemlidir. |
| Şu saatte oluşur: | Bilinçaltı durumda gerçekleşir. | Bilinçli durumda gerçekleşir. |
| Doğa | Fizyolojik durum. | Psikolojik durum. |
İşitme Nedir?
İşitme, bireyin kulak yardımıyla sesi algılaması ve alması doğal yeteneğidir. Kişi herhangi bir işitme bozukluğu sorunundan etkilenmediği sürece doğal bir süreç olarak kalır. İşitme, herhangi bir birey için önemli olan beş duyudan biridir. İşitme zorla yapılan bir işlem değildir. Bireyin müdahalesi olmadan sürekli olarak oluşur. Kendi kendine olur.
Dolayısıyla işitme, istem dışı bir süreç olarak ifade edilebilir. Kişi aktif hale getirmek veya işitme durumuna ulaşmak için herhangi bir çaba göstermez. Ses dalgalarını alabilmek için duyu organımız yani kulağımız yeterlidir. Günlük hayatımızda farklı sesler ve basınç dalgaları duyarız. Ancak tüm ses dalgaları beynimiz tarafından deşifre edilmez ve tanınmaz.
İnsanlar sadece belirli bir frekanstaki ses dalgalarını duyabilir. İşitilebilir aralık yirmi ile yirmi bin hertz arasındadır (hertz, frekans birimidir). Yirminin altındaki frekansa infrasonik, yirmi bin hertz'in üzerindeki frekans ise ultrasonik aralığa aittir. Ne ultrasonik ne de infrasonik insan kulağının duyabileceği şekilde kalmaz.
Dinlemek nedir?
İşitme, dinleme için bir kapı görevi görür. Dinleme, ses dalgalarının beyin tarafından tanınması ve deşifre edilmesi işlemidir. Bu ancak aldığımız ses dalgalarına dikkat etmeye başladığımızda olur. Bu nedenle, dinleme gönüllü bir süreç olarak ortaya çıkıyor. Ses dalgalarını yorumlamak için bilinçli olarak farkında olmamız gereken bir şeydir.
Dinleme sürekli bir süreç değildir. Duyduklarımıza dikkat ve konsantrasyon gerektirir. Zihnimiz küçük şeyler için kolayca dikkati dağıtma eğiliminde olduğundan, dinleme ancak sürekli pratik yaparak edinilebilir. Üzerinde çalışmaya devam ettikçe öğrenilebilen ve güçlendirilebilen bir beceridir. Bu nedenle dinleme, bireyin gerçekleştirdiği gönüllü bir süreç olarak adlandırılabilir.
İki tür dinleme vardır. Biri aktif dinleme diğeri ise pasif dinlemedir. Adından da anlaşılacağı gibi aktif dinleme, bireyin aktif katılımını içerir. Aktif dinleyici sadece dinlemekle kalmaz, aynı zamanda tartışmalara katılarak, sorular sorarak vs. sohbete katkıda bulunur… Oysa pasif dinleyici sohbete herhangi bir katkıda bulunmaz.
İşitme ve Dinleme Arasındaki Temel Farklar
- İşitme, bireyin herhangi bir müdahalesi olmaksızın gerçekleşen birincil bir süreçtir. Ancak dinleme ancak kişinin aldığı ses dalgalarına dikkat ederek çaba göstermesiyle gerçekleşir.
- İşitme, ilişki geliştirmede hayati bir rol oynayabilir veya oynamayabilir. Dinlemek, sağlıklı bir ilişki ve iletişim için önemli faktörlerden biri olarak kabul edilirken.
- Bireyin süreci sürdürmek veya sürdürmek için herhangi bir işlem yapması gerekmediğinden, duruşma gün boyunca gerçekleşir. Dinleme ise geçici bir durumdur, çünkü dikkati dağılmadan kalmak için çok çaba gerekir.
- İşitme doğuştan gelen bir özelliktir, dinleme ise yalnızca sürekli çaba ile öğrenilebilecek bir beceridir.
- İşitme yalnızca bir duyu gerektirirken, dinleme, konuşmayı veya konuşmacının söylediklerini anlamak için duyulardan birinin eylemini gerektirir.
- İşitme, kulak yardımı ile gerçekleşen fizyolojik bir süreçtir. Dinleme ise psikolojik bir süreçtir, yani sadece birey aktivitenin bilincinde olduğunda gerçekleşir.
Çözüm
Ses dalgaları ancak onu aldığımızda anlaşılabileceğinden, dinlemek işitmeye bağlıdır. İşitme istemsiz bir süreç olduğu için alma doğal olarak gerçekleşir. İşitme ortak bir özellik olsa da, dinleme yalnızca birkaç kişinin ustalaştığı bir yetenektir.
Referanslar
- https://www.uopeople.edu/blog/hearing-vs-listening/
