Gittikçe daha fazla insan ülkelerinin sınırlarının ötesinde iş fırsatları aradıkça, çok dilli olmak artık bir zorunluluktur. İngilizce, küresel şirketlerde ve işletmelerde en çok konuşulan dildir, bu nedenle, İngilizce'yi iyi derecede bilmek, şapkanıza tüy olabilir. Ancak bir dili öğrenmek için özveri ve ayrıntılara dikkat etmek gerekir. Yeni İngilizce konuşanlar genellikle fiiller, edatlar, bağlaçlar veya zarflar arasında kafa karıştırır. Özellikle fiiller o kadar karmaşıktır ki, akıcı konuşanlar bile geçişli ve geçişsiz fiiller arasında kafa karıştırırlar.
Geçişli Fiil vs Geçişsiz Fiil
Geçişli ve geçişsiz fiil arasındaki fark, geçişli fiil nesnesi (doğrudan veya dolaylı) olan bir eylem fiili iken, geçişsiz bir fiil nesnesi olmayan bir eylem fiilidir. Geçişli bir fiil, cümleye anlam vermek için bir nesneye ihtiyaç duyar. Geçişsiz bir fiil, bir nesne olmadan kullanıldığında mükemmel bir anlam ifade eder.
Geçişli fiil, gerçekleşen bir eylemi ifade eden ve ardından bir nesne tarafından takip edilen ve onsuz cümlenin anlam ifade etmeyeceği bir fiildir. Geçişli fiiller genellikle edilgen cümlelerin yapımında kullanılır. Örneğin, “Sonya tavuğu kızartıyor”. Bu cümlede fiil "patates kızartması"dır ve onu bir nesne yani "tavuk" takip eder. Cümle nesne olmadan eksik kalırdı.
Geçişsiz fiil, gerçekleşen ancak arkasından bir nesne gelmeyen bir eylemi ifade eden bir fiildir. Cümle onsuz bile tam bir anlam ifade ediyor. İçinde geçişsiz fiil bulunan cümleler çok karmaşık değildir. Örneğin, "Ronita ağladı." Bu cümledeki fiil 'ağladı' ve bir nesne eşlik etmiyor. Cümle açıktır ve amaçlanan mesajı bir nesne kullanmadan iletir.
Geçişli ve Geçişsiz Fiil Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | Geçişli fiil | Geçişsiz fiil |
| Anlam | Bir nesnenin eşlik ettiği ve gerçekleşen bir eylemi ifade eden bir fiildir. | Gerçekleşen ancak arkasından bir nesne gelmeyen bir eylemi ifade eden bir fiildir. |
| Nesne | Bunu doğrudan veya dolaylı bir nesne takip eder. | Bir nesne tarafından takip edilmez |
| Cevap Veren Soru | Fiilden sonra gelen nesne nerede sorusuna cevap verir. ya da ne? | Cümlede nesne yoktur, ancak fiilden sonra gelen ve Nasıl sorusuna cevap veren bir kelime veya deyim vardır. |
| Fiilin Rolü | Cümledeki fiil nesneye hareket verir. | Geçişsiz bir fiil, bir cümlede “durumu” tanımlamak için kullanılır. |
| Pasif Ses | İçinde geçişli fiil olan bir cümle edilgen sese dönüştürülebilir. | Geçişsiz fiil içeren cümleler edilgen sese dönüştürülemez |
Geçişli Fiil nedir?
Geçişli bir fiilin doğası gereği geçişli olduğu söylenir, çünkü bir eylemi ifade eden fiil, onu takip eden nesneyi harekete geçirir. Bu bağlamda cümle yapısı özne + fiil + nesnedir (doğrudan veya dolaylı).
Örneğin, “Vicky tabakları kırdı”. Bu cümlede özne 'Vickey', 'kırdı' geçişli fiil ve 'tabaklar' nesnedir.
Cümledeki nesne bir isim, isim tamlaması veya bir zamir olabilir. Nesne doğrudan veya dolaylı olabilir. Doğrudan bir nesne bir özne tamamlayıcısı değildir, bu, nesnenin özneyi tanımlamadığı anlamına gelir. Örneğin, “Ramya çiçek satıyor”. Bu cümlede, 'çiçek' nesnesi 'Ramya' öznesini tanımlamaz.
Geçişli fiil içeren cümlelerde özne bir eylem (fiil) gerçekleştirir ve nesne eylemi alır. Fiilden sonra gelen nesne Kim sorusuna cevap verir. ya da ne? Örneğin, “Malika anahtarları bıraktı”. Burada “anahtarlar” nesnesi “Malika ne bıraktı?” sorusuna cevap veriyor. Örneğin, “Dino arkadaşını da yanına aldı.” "Arkadaş" nesnesi, "Dino kimi aldı?" sorusuna yanıt verir.
Geçişsiz Fiil nedir?
Geçişsiz fiil, bir nesne kullanmadan eylemi ifade eden bir fiildir. Dolayısıyla cümlede eylemi alan nesne yoktur. Geçişsiz fiil ile cümle yapısı özne + fiil + kelime/ tümce (isteğe bağlı).
Bazen geçişsiz kelimeler içeren cümlelerde fiilden sonra “Nasıl?” Sorusuna cevap veren bir kelime veya deyim kullanılır. Örneğin, “Asher huzur içinde uyudu.” Bu cümlede, fiil 'uyudu' ve ardından 'huzurlu' bir kelime geliyor. Burada "barışçıl" kelimesi, "Asher nasıl uyudu?" sorusuna cevap verir.
Geçişsiz fiilden sonra bir zarf veya edat öbeği gelebilir, ancak cümledeki isim cümlenin nesnesi olacağından onu bir isim takip edemez. Öte yandan, edat öbeği veya zarf, yalnızca fiilin ifade ettiği düşünceye katkıda bulunacaktır.
İki tür geçişsiz fiil vardır - fiil ve eylem fiilini birbirine bağlar. Birincisi bir eylemi ifade etmez, ancak ikincisi bir eylemi ifade eder. Yaygın olarak kullanılan bağlantı fiilleri şunlardır: is, was, am, are, was, vb.
"Kediler çok sevimli." Bu cümlede fiil 'are'dir ve bir eylem ifade etmediği ve sadece 'kediler' öznesini 'sevimli' kelimesiyle ilişkilendirdiği için bağlayıcı bir fiildir.
"Shilpa güldü." 'Gülmek' fiili bir eylemi ifade eder ve bir eylem fiilidir.
Geçişli ve Geçişsiz Fiil Arasındaki Temel Farklılıklar
- Geçişli bir fiilin ardından bir nesne (doğrudan veya dolaylı) gelmek zorundayken, geçişsiz fiile bir nesnenin eşlik etmesi gerekmez.
- Geçişli fiil, aşağıdaki nesneyi harekete geçirir. Buna karşılık, geçişsiz bir kelime, herhangi bir nesne kullanmadan bir eylemi ifade eder.
- Geçişli bir kelime kullanan cümle, (Siri) özne + (postayla gönderilen) fiil + (sertifika) nesnesi (doğrudan veya dolaylı) şeklinde yapılandırılmıştır. Oysa geçişsiz bir kelimenin kullanıldığı cümle - (Siri) özne + (ağladı) (fiil) şeklinde yapılandırılmıştır.
- Fiili takip eden nesne nerede sorusuna cevap verirken. Veya Ne?, geçişsiz bir fiil cümlede “durumu” tanımlamak için kullanılır.
- Geçişli fiil, nesneyi harekete geçirir. Buna karşılık, geçişsiz bir kelime bir nesneyi hiç kullanmaz.
Çözüm
Geçişli ve geçişsiz fiiller iki tür fiil olsa da kullanımları birbirinden tamamen farklıdır. İlkinde, cümlenin bir mesajı ifade etmesi için bir fiilin ardından bir nesnenin gelmesi gerekirken, ikincisinde fiile asla bir nesne eşlik etmez, sadece fiil tarafından ifade edilen eylemi ilerleten bir kelime veya deyim vardır.
Referanslar
- https://aclanthology.org/W15-4001.pdf
- https://www.maxwell.vrac.puc-rio.br/8504/8504.PDF
