Hem Yapışma hem de Uyum terimi, suyun özelliğine işaret eder. Bu terimler suyun doğasını anlamaya yardımcı olur. Yapışma ve Uyum, su moleküllerinin maddelerle bağ kurmasına yardımcı olan çekici kuvvetlerdir. Bu güçler genellikle bir araya gelirler, ancak suya çok yönlü doğasını vermek için farklı roller oynarlar.
Yapışma ve Uyum
Adezyon ve kohezyon arasındaki fark, adezyonun su ile diğer herhangi bir madde arasında etki eden ve onu molekül içi bir kuvvet yapan kuvvet olmasıdır. Öte yandan, Kohezyon, iki su molekülü arasındaki çekim kuvvetidir ve onu moleküller arası bir kuvvet yapar.
Yapışma, suyun farklı yüzeylere yapışmasının nedenidir. Ayrıca döküldüğünde suyun bir yüzeye yayılmasını sağlar. Yapışma, genellikle güçlü olduğu bulunan bir elektrostatik kuvvet veya mekanik kuvvet ile ilgilidir. Bu kuvvet sıvıya yapışma özelliğini verir. Yapışma kuvveti, yapılacak aktiviteye bağlı olarak bazen daha güçlü, bazen daha zayıf olmalıdır.
Kohezyon, suyun küresel ve yığılmış yapısından sorumludur. Başka bir deyişle, hidrojen ve oksijen gibi su molekülleri, suyu kararlı hale getiren yapışkan kuvvet tarafından tutulur. Kohezyon, zayıf Van der duvar kuvvetleri ve yüzey gerilimi ile ilgilidir. Yapışkan kuvvet, suyu kaplarda depolayabilmemizin nedenidir, aksi takdirde su molekülleri birbirini çekmez.
Yapışma ve Uyum Arasındaki Karşılaştırma
| Karşılaştırma Parametresi | yapışma | uyum |
| Tanım | Farklı molekül türleri arasında bulunur. | Aynı tip moleküller arasında bulunur. |
| Bond'un Doğası | Bir elektrostatik kuvvet veya mekanik kuvvet ile ilişkili. | Zayıf Van der duvar kuvvetleri ve yüzey gerilimi ile ilişkilidir. |
| Kuvvet Türü | molekül içi kuvvet | moleküller arası kuvvet |
| Sonuçlar | Suya küresel damla benzeri bir yapı verir. | Suyun çeşitli yüzeylere yapışmasını sağlar. |
| Örnek | Su damlacıkları ağaçların yapraklarına yapışır. | Su kapta saklanabilir. |
Yapışma nedir?
Yapışma, maddelerin birbirine yapışmasına yardımcı olan çekici bir kuvvettir. Yapışmanın varlığını ispatlayan çeşitli aktiviteleri doğada gözlemleyebiliriz. Muson mevsiminde, bitki ve ağaçların yapraklarına yapışan su damlacıkları görülebilir. Bu kuvvet yerçekimi kuvvetine karşı etki eder ve bu nedenle su damlacıklarının düşmesini engeller.
İçbükey menisküs (su yüzeyindeki eğri), cam tüp ile su molekülleri arasında hareket eden yapışkan kuvvet nedeniyle oluşur. Ancak, yapışma kuvvetinin kohezyon kuvvetinden daha güçlü olması gerekir. Yapışma, kılcal hareket söz konusu olduğunda, yani suyun yukarı yönde hareket etmesi söz konusu olduğunda da rol oynar.
Yapışma, su moleküllerinin bitki damarlarının duvarlarına yapışmasını sağlar ve suyun yukarı doğru hareket etmesine yardımcı olur. Ayrıca yapışma nedeniyle cam panel, kumaş, kağıt, şişe duvarları, mermer ve daha birçok maddeye yapışan su moleküllerini de görebiliriz.
Dolma kalem tüpünden kağıda sürekli mürekkebin akışı, yapışma nedeniyle de mümkündür. Dolayısıyla, günlük aktivitelerin çoğunun yapışma kuvveti tarafından desteklendiği sonucuna varılabilir.
Uyum nedir?
Uyum, birlik olarak ifade edilebilir. Biliyoruz ki birlik insanları birleştirir. Benzer şekilde kohezyon, iki molekülü veya maddeyi birbirine bağlayan çekici bir kuvvettir. Kohezyon kuvveti bir su molekülünü diğerine yapıştırır. Bağın stabil olmasına yardımcı olur.
Uyum, dış faktörlere bağlı olmayan bir molekülün içsel bir özelliğidir. Kuvvet ayrıca yüzey geriliminden de sorumludur. Yüzey gerilimi ile birlikte kohezyon, suya küresel damlacık benzeri bir yapı verir. Bu nedenle su, düz olmak yerine kuru bir yüzeyde tutulduğunda mümkün olan en az yüzey alanını kaplar. Aslında kohezyon, yağmurun damlacıklar halinde yeryüzüne düşmesinin nedenidir.
Sıvıyı bir kaptan diğerine ne zaman koysak, genellikle sıvıyı dökeriz. Sıvı, döküldüğümüz kabın dış duvarına yapışıyor veya hareket ediyor gibi görünüyor. Yapışkan kuvvet, yapışkan kuvvetten daha güçlü olsaydı, bu kolayca durdurulabilirdi. Ancak iki su molekülü arasındaki yapışma kuvveti, bir su molekülü ile kabın molekülleri arasındaki yapışma kuvvetinden daha az güçlüdür.
Yapışma ve Uyum Arasındaki Temel Farklılıklar
Çözüm
Hem yapışma hem de kohezyon, yerçekimine karşı çalışan ancak kendilerine ait farklı roller oynayan kuvvetlerdir. Yapışma ve Kohezyon, sıvının özelliklerini belirleyen doğal kuvvetlerdir. Bu güçlerin her ikisi de, çoğu hakkında bilinmeyen çeşitli günlük faaliyetlerde yardımcı olur. Bu kuvvetler olmasaydı, yeryüzünde bitki yaşamı olmazdı. Menisküsün oluşumu, kılcal damar hareketi, dolma kalemle yazı yazabilme, hepsi bu iki kuvvetin sonucudur.
Yapışma ve Uyum, bir vücutta birlikte hareket eden kuvvetler olduğu için bir araya gelen kelimelerdir. Suyu kuru bir yüzeye koyduğumuzda kapladığı damlacık benzeri yapı kohezif kuvvettir ve yüzeye tutunmasının sebebi de üzerine etkiyen adezyon kuvvetinden kaynaklanmaktadır.
