Motor nöron hastalıkları kişinin beynini ve sinirlerini olumsuz etkiler. Alt nöronların yanı sıra üst nöronlara da saldırır ve uzun yıllar sürebilir. ALS ve PLS, birçok özelliği paylaşan iki tür motor nöron hastalığıdır. Ancak, aralarında da birkaç fark var.
ALS'ye karşı PLS
ALS ve PLS arasındaki fark, her ikisinin de teşhis konulan kişide farklı hızlarda ilerleme kaydetmesidir. Bir ALS hastasının üç ila beş yıl yaşaması beklenirken, bir PLS hastasının genellikle normal bir ömrü vardır. ALS ölümcül bir hastalık olsa da çoğu durumda PLS değildir.
ALS, Amyotrofik Lateral Skleroz'un kısaltmasıdır. Kişinin sinir sistemini etkileyen bir hastalıktır. Bir hasta, ALS teşhisi konduğunda, kas zayıflığının yanı sıra bozulmuş fiziksel işlevsellikten muzdariptir. Bununla birlikte, hastalık yılda 1000'den az kişiyi etkilediği için nadir olarak kabul edilir.
PLS, Primer Lateral Skleroz'un kısaltmasıdır. Hastalık, teşhis konulan kişiyi ALS'den çok daha yavaş etkiler. Vücudun tüm hareketlerini kontrol eden beyindeki sinir hücrelerinde bozulmaya neden olur. Hastalar istemli kaslarındaki zayıflıktan muzdariptir, ancak normal bir yaşam süresine kadar yaşarlar.
ALS ve PLS Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | ALS | LÜTFEN |
| ilerleme | ALS hastalarda hızlı bir oranda ilerler. | PLS hastalarda yavaş bir hızda ilerler. |
| Ömür | Teşhis konulmuş bir kişinin 3-5 yıl yaşaması beklenir. | Tanı konan bir kişi genellikle normal bir yaşam süresi yaşar. |
| Motor nöron | ALS, üst motor nöronun yanı sıra alt motor nöronu da etkiler. | Genel olarak, PL'ler bir hastanın alt motor nöronunu etkiler. |
| Kas erimesi | ALS kas kaybına yol açar. | PLS kas kaybına yol açmaz. |
| Bulbar Belirtileri | Bulbar semptomları ALS'den muzdarip hastalarda daha sık görülür. | Bulbar semptomları, PLS'den mustarip hastalarda o kadar yaygın değildir. |
| Diğer Belirtiler | ALS solunum yetmezliğine ve zatürreye neden olabilir. | PLS, solunum yetmezliği ve pnömoni gibi başka semptomlara neden olmaz. |
| Otoimmün Hastalıklar | ALS'li hastalarda otoimmün hastalıklar yaygındır. | Otoimmün hastalıklar, PLS'den muzdarip hastalarda o kadar yaygın değildir. |
ALS nedir?
ALS veya Amyotrofik lateral skleroz, sinir sistemini etkileyen ilerleyici bir hastalıktır. Beyinde ve omurilikte bulunan sinir hücrelerine saldırır. Bu, kas kontrolünün kaybına yol açar. Bu, hastanın uzuvlardaki hareketleri kontrol edemediği anlamına gelir. ALS'den muzdarip kişilerin genellikle üç veya beş yıla kadar yaşaması beklenir.
Hastalığa bazen Lou Gehrig hastalığı da denir. Bu isim, hastalığa yakalanan ünlü bir beyzbol oyuncusundan gelmektedir. Bununla birlikte, bazı vakaların kalıtsal olduğu bilinmesine rağmen, ALS'nin ortaya çıkış nedenleri hala bilinmemektedir. Üstelik ALS'nin henüz etkili bir tedavisi yok. Bununla birlikte, hastalığın ilerlemesini yavaşlatan birçok tedavi ve ilaç vardır.
Bir kişi ALS'den etkilendiğinde, ilk aşamalar kas seğirmesi ve uzuvların zayıflığı ile başlar. Hatta bazı insanlar geveleyerek konuşmadan muzdariptir. Daha sonra ortaya çıkan diğer semptomlar arasında yürümede veya diğer aktiviteleri yapmada zorluk, bacaklarda güçsüzlük, tökezleme ve düşme, sakarlık, ellerde güçsüzlük, yutma güçlüğü, kas krampları, ruh hali değişimleri ve hatta davranış değişiklikleri sayılabilir. Genellikle hastalık önce uzuvları vurur ve daha sonra vücudun diğer bölgelerine yayılır.
PLS nedir?
PLS veya Primer lateral skleroz, ALS ile benzer özelliklere sahip başka bir sinir sistemi hastalığıdır. Ancak, ALS'den farklı olarak PLS, bir kişinin sadece üst motor nöronlarını etkiler. Bu, beyindeki sinir hücrelerinin ölümüne yol açar ve bu da hastanın hareketi kontrol edememesine neden olur. Hastalık, bacaklar, kollar ve dil gibi istemli kaslarda zayıflığa neden olur.
PLS, yaşı ne olursa olsun bir kişiye saldırabilen nadir bir durumdur. Bununla birlikte, çoğunlukla kırk ila altmış yaş arasındaki insanları etkiler. Ayrıca, hastalığın erkekleri kadınlardan daha fazla etkilemesi daha olasıdır. Erken evrelerde kişinin uzuvlarını etkiler ve daha sonra yavaş yavaş vücudun diğer bölgelerine yayılır. Bu yavaş ilerleme nedeniyle bir hasta normal bir ömür yaşayabilir.
PLS'nin nedenleri bilinmemektedir ve tedavisi de öyle. Bununla birlikte, tıp uzmanları her zaman çeşitli tedaviler ve ilaçlarla PLS semptomlarını yönetmeye çalışırlar. PLS'nin ilk semptomları arasında sertlik, bacak kaslarında güçsüzlük, dengeyi korumada zorluk, aralıklı kas spazmları, geveleyerek konuşma ve hatta yutma güçlüğü sayılabilir. Daha sonraki aşamalarda hasta mesane kontrol problemlerinden ve bel ve boyun bölgesinde ağrıdan yakınır.
ALS ve PLS Arasındaki Temel Farklar
- ALS hastalarda daha hızlı ilerlerken PLS daha yavaş ilerler.
- Bir ALS hastasının 3-5 yıla kadar yaşaması beklenirken, bir PLS hastasının genellikle normal bir ömrü vardır.
- ALS hem üst hem de alt motor nöronları etkilerken PLS sadece üst motor nöronları etkiler.
- ALS, PLS yapmazken kas kaybına yol açar.
- ALS hastalarında bulbar semptomları çok sık görülürken, PLS hastalarında nadiren görülür.
- ALS, solunum yetmezliğine ve zatürreye neden olabilirken, PLS böyle bir duruma neden olmaz.
- Otoimmün hastalıklar ALS hastalarında sık görülürken PLS hastalarında daha az görülür.
Çözüm
ALS ve PLS, bir kişinin sinir sistemini etkileyen çok benzer hastalıklardır. Her ikisi de kas hareketlerinin kontrolünde başarısızlığa neden olur ve uzuvlardan vücudun diğer bölgelerine yayılır. Hatta birçok tıp uzmanı bunların sadece aynı hastalığın farklı belirtileri olduğunu iddia ediyor. Bununla birlikte, aralarındaki büyük fark, ilerleme hızıdır.
ALS, daha sonra 3 ila 5 yıl yaşaması beklenen bir hastanın vücudunda hızla ilerler. Öte yandan, PLS çok daha yavaş bir hızda ilerleyerek bir kişinin normal bir yaşam sürmesine izin verir. Ancak bazı durumlarda PLS hastaları sadece 20 yıla kadar yaşar.
