Hem yağlar hem de lipitler insan anatomisinin gerekli unsurlarıdır. Lipitler, hücre zarlarının temel bileşenleridir. Lif ve protein ile birlikte lipidler, çok hücreli organizmaların birincil bileşenleridir. Sağlıklı bir vücutta yağlar, bileşenlerini, gliserolünü ve yağ asitlerini serbest bırakmak için ayrışır. Gliserol, karaciğer tarafından glikoza dönüştürülebilir ve böylece bir enerji çözeltisi olarak kullanılabilir.
Lipitler ve Yağlar
Lipidler ve Yağlar arasındaki fark, Lipidlerin canlı hücrelerin yapısal ve fonksiyonel çerçevesini oluşturan organik moleküller olmasıdır. Bu arada, yağlar, vücudun mükemmel sağlığı sürdürme yeteneğine katkıda bulunan diyetin hayati bir unsurudur.
Lipitler, suda çözünmeyen ancak organik çözücülerde çözünen organik makromoleküllerdir. Bunlar üç tipte sınıflandırılır: fosfolipidler, trigliseritler ve steroidler. Trigliseritler en yaygın lipid türüdür. Bunlara doğal yağlar da denir. Fosfolipitler, iki yağ asidi molekülü içeren trigliserit türevleridir. Steroidler vücutta kolesterol ve hormon olarak bulunan hidrofobik maddelerdir.
Yağlar, derinin altında veya organların çevresinde bulunan yağlı maddelerdir. Lipitler, yüksek doygunluk oranlarından dolayı oda sıcaklığında katıdır. Doymamış yağlar, oda sıcaklığında sıvı haldedirler ve yağlar olarak bilinirler. Doymuş yağlar, sağlıklı kolesterol seviyelerini yükselttikleri için sağlığa faydalıdır. Bu da insanlarda kalp hastalığı riskini azaltır.
Lipitler ve Yağlar Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | lipidler | yağlar |
| İşlev | Organizmada lipitler hem yapısal bir bileşen hem de bir enerji molekülü olarak işlev görür. | Yağlar enerji kaynağı olarak kullanılır. |
| korelasyon | Lipitler, hayvanların vücudunda bulunan geniş bir makromolekül sınıfıdır. | Yağ bir Lipid türüdür |
| Türler | Lipitler üç kategoriye ayrılır: trigliseritler, fosfolipitler ve steroidler. | İki yağ formu doymuş yağlar ve trans yağlardır. |
| Fiziksel durum | Lipitler iki şekilde gelir: katılar ve sıvılar. | Yağlar katı maddelerdir. |
| uyum | Lipitler, canlıların vücutlarında bulunan bir makromolekül sınıfıdır. | Yağlar, sağlık için gerekli olan bir lipit şeklidir. |
Lipitler nedir?
Lipitler, organik çözücülerde çözünen ancak suda çözünmeyen bir tür organik moleküldür. Onlar çeşitlendirilmiş bir atom ve molekül grubudur. Lipidlerin çoğu sıvıdır. Ancak yağlar gibi bazı lipidler katıdır. Trigliseritler, fosfolipidler ve steroidler, lipidlerin üç ana formudur. Trigliseritler en yaygın lipid türüdür. Doğal yağlar, trigliseritlerin diğer adıdır. Esterlerdir, yani üç yağ asidi molekülüne bağlı tek bir gliserol molekülünden oluşurlar.
Katı ve sıvı yağlar, yağ asidi moleküllerinin doygunluk derecesi ile ayırt edilen iki trigliserit formudur. Yağlar doymamış trigliseritlerden oluşurken, yağlar doymuş trigliseritlerden oluşur. Trigliseritlerin insan vücudundaki birincil rolü enerji depolamaktır. İki yağ asidi molekülü içerdiklerinden fosfolipidler trigliserit türevleridir. Fosfat grubu, gliserol molekülünün üçüncü karbonuna bağlanır.
Fosfolipidler, hidrofobik digliserit ve hidrofilik fosfat grubuna sahip amfipatik moleküllerdir. Fosfolipid çift tabakasını oluşturan fosfolipidler, hücre zarının temel yapısal bileşenidir. Fosfolipid molekülleri, hücre zarında seçici olarak geçirgen bir bariyer oluşturur. Steroidler, kolesterol ve hormonlarda yaygın olarak bulunan hidrofobik bileşiklerin bir sınıfıdır. Kolesterol, vücutta çeşitli steroid formlarının üretimi için bir öncü görevi görür.
Yağlar nedir?
Yağlar, vücutta deri altında veya organları çevreleyen yağlı maddelerdir. Yağ asitlerinin yüksek doygunluk derecesi nedeniyle yağlar genellikle oda sıcaklığında katıdır. Doymamış yağlar, oda sıcaklığında sıvı halde bulunan yağlar olarak adlandırılır. Yağlar genellikle hayvansal, yağlar ise bitkisel kökenlidir. Doymuş yağ ve trans yağlar, yağların iki şeklidir. Diyetteki doymuş yağın ana kaynakları arasında süt, sığır eti, tereyağı ve peynir bulunur.
Doymuş yağ tüketimi sağlığa faydalıdır çünkü iyi kolesterol veya yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) düzeylerini yükselterek kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Hayvansal yağlar, yağ dokusunda ve deri altında depolanır. Çoğunlukla vücutta bir enerji depolama molekülü olarak kullanılır. Vücuttaki steroidlerin çoğu hormon işlevi görür. Fosfolipitler tipik olarak hücre zarlarında bulunur.
Sıvı bitkisel yağlar kısmen dehidrojene edildiğinde trans yağ oluşur. Yapısı tek, çift bağ içerir. Trans yağlar, yüksek doygunluklarından dolayı oda sıcaklığında katı haldedirler. Kandaki kötü kolesterol miktarını yükselttiğinde daha fazla trans yağ tüketimi kişinin sağlığına zararlıdır.
Lipitler ve Yağlar Arasındaki Temel Farklar
- Lipitler, suda çözünmeyen ancak organik çözücülerde çözünen organik bileşiklerdir. Yağlar, deri altı veya çevre organlar gibi insan vücudunda bulunan yağlı bileşiklerdir.
- Tereyağı, bitkisel yağ ve diğer steroidler, mumlar, fosfolipidler ve benzerleri lipid örnekleridir. Doymuş yağlar sağlıklı yükseltir Doymamış yağlar vücutta doğal olarak bulunur ve sağlığa faydalıdır, vücuttaki kolesterol seviyeleri ise avantajlıdır. Sığır eti, kuzu eti, süt, peynir, krema, tereyağı ve diğer gıdalar doymamış yağlarda doğal olarak bulunur.
- Lipitler, çeşitli bir biyomolekül sınıfıdır ve vücuttaki enerji moleküllerinin yanı sıra yapısal bileşenler olarak hizmet ederler. Yağlar bir tür lipittir ve bir enerji kaynağı olarak hizmet ederler.
- Hücre zarı lipidlerden oluşur ve temel görevi görür, iç hücre biyolojik bir kalkan tarafından çevresinden korunur. İnsanlarda ve birçok hayvanda yağlar, iltihaplanma, kan pıhtılaşması ve beyin gelişiminde önemli bir role sahiptir.
- Lipitler, organik çözücülerde çözünür olmalarına rağmen suda çözünmezler. Yağlar, derinin altında ve organların çevresinde bulunan yağlı maddelerdir.
Çözüm
Lipitler ve yağlar, hayvanların vücudunda bulunan iki tür biyolojik maddedir. Lipitler ve yağlar sadece organik çözücülerde çözülebilir. Lipidler ve yağlar arasındaki temel ayrım, moleküllerin doğasıdır. Pankreasta üretilen lipazlar, insan vücudundaki yağları ve lipidleri parçalar.
Yağ deposu olarak bilinen adipoz doku, insanlarda bulunan adipositlerden oluşan bir bağ dokusu tabakasıdır. Bu doku çoğunlukla yağdan oluşur ve epidermisin altında, iç organların çevresinde, kan hücrelerinde ve göğüs duvarında karşılaşılabilir. Bu dokunun temel amacı, lipidlerin birikmesini önlemektir. Obezite, insanlarda bu dokunun fazlalığından kaynaklanır.
Referanslar
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1541-4337.2002.HYPERLIN.x
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022227520395912
