Halüsinasyona neden olan nesne nesnel gerçeklikte mevcut değildir, yanılsamaya neden olan nesne ise maddi bir varlığa sahiptir. Bireyin bilişsel, işitsel, görsel ve dokunsal duyuları, gerçek nesnenin dış uyaranlarını yanlış yorumlar - etkin bir şekilde yanılsamalar üretir. Halüsinasyonlar genellikle psikolojik rahatsızlıkların belirtileri olarak sınıflandırılsa da, bu tür epizotların her ikisi de insanlar tarafından yaygın olarak yaşanır.
Halüsinasyonlar ve İllüzyonlar
Halüsinasyonlar ve illüzyonlar arasındaki fark, halüsinasyonlar herhangi bir gerçek dış uyaranın yokluğunda ortaya çıkarken, illüzyonlar, dış uyaranlarla bireyin algısı arasındaki uyumsuzluk sonucu üretilen olaylardır.
Halüsinasyonlar ve İllüzyonlar Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | halüsinasyonlar | yanılsamalar |
| Tanım | İç uyaranların yanlış algılanmasıyla üretilen durumlardır. | Gerçek uyaranların yanlış yorumlanmasıyla üretilen durumlardır. |
| uyaran | Bölümü başlatan uyaranlar gerçek değildir. | Bölümü başlatan uyaranlar gerçektir. |
| Deneyimin Evrenselliği | Halüsinasyonlar son derece kişiseldir ve evrensel olarak tek tip olamaz. Bunlar paylaşılan deneyimler olamaz. | İllüzyonlar bir grup insan tarafından aynı anda ve aynı şekilde deneyimlenebilir. Paylaşılan deneyimler olarak tasarlanabilirler. |
| Bölümün Çağrışımları | Halüsinasyonların anormal olduğu ve zihnin patolojik bir durumuyla ilişkili olduğu kabul edilir. | Yanılsamalar, sağlıklı, normal bir bireyin deneyimlemesi için oldukça yaygın olarak kabul edilir. |
| Zihinsel Uyarım için kullanın | Halüsinasyonlar aktif zihinsel uyarılar için kullanılmaz. | İllüzyonlar genellikle sanat ve mimari eserler aracılığıyla zihinsel uyarım için kullanılır. |
Halüsinasyonlar nelerdir?
Halüsinasyonlar, var olmayan nesnelerin algılanmasından kaynaklanır. Yunanca 'halüsinat' kelimesinden türetilen halüsinatlar, merkezi sinir sisteminin arızalanmasından kaynaklanan yanlış algılar olarak tanımlanmaktadır. Bir bireyde psikoz belirtileri olarak ortaya çıkabilirler.
Halüsinasyonlar genellikle Şizofreni, Parkinson ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu gibi hastalıklarla ilişkilidir. Bu tür psiko-duyusal bozulmalar hem işitsel hem de görsel bölümler olabilir. Bu deneyimler, genellikle onları deneyimleyen kişi tarafından 'sesler' olarak tanımlanabilir.
Koku alma ve somatik halüsinasyonlar da yaygındır. İlki, bedensel dünyada olmayan bir şeyin kokusunu almak anlamına gelir ve ikincisi, kişinin vücudunun yaralandığı hissine işaret eder. Bir kişi, bir halüsinasyon döneminin parçası olarak derisinin süründüğünü hissedebilir veya hiçbir şeyin olmadığı yerlerde desenler veya nesneler görebilir.
Bir bölümün halüsinasyon olarak sınıflandırılması için yerine getirilmesi gereken üç temel neden. Bu koşullar şunlardır: bölümün nesnesi gerçek dışı olmalıdır; epizodun duyusal bir deneyim üretmesi gerekir; ve son olarak, halüsinasyonu deneyimleyen birey, onun bağlamsal gerçekliğine ikna edilmelidir.
İllüzyonlar nelerdir?
İllüzyonlar, yanlış yorumlanmış algılardır. Bu tür algıların uyarıcıları veya nesneleri gerçektir, ancak yorumlamaları kusurludur. İllüzyonlar, duyu organlarımız dış uyaranları yanlış yorumladığında üretilir. Bu bölümler görsel, koku alma, bilişsel, optik ve geometrik yanılsamalar olarak farklı kategorilerde sınıflandırılabilir.
Psikologlar, insan algı sisteminin işleyişini anlamak için illüzyonlar üzerinde çalıştılar. Bazı olayların hatalı bir şekilde algılanması, illüzyonların gelişmesine yol açabilir. Duyu organlarının aşırı uyarılması da illüzyonlara neden olabilir.
Çoklu duyu organlarımız aracılığıyla aktarılan bilgi çeşitleri arasında bir tutarsızlık meydana geldiğinde, genellikle yanılsamalar yaşanır. Burada bedenselliğin gerçekleri bilişsel sistemimiz tarafından yanlış yorumlanıyor.
Örneğin, bir çocuk karanlıktaki gölgeleri canavar veya hayvan olarak yorumladığında bir illüzyon yaşar. Bu, görsel ipuçlarının yanlış yorumlanmasından kaynaklanan bir yanılsamaya uygun bir örnektir.
Halüsinasyonlar ve İllüzyonlar Arasındaki Temel Farklar
- Halüsinasyonlar ve yanılsamalar arasındaki temel fark, algı açısındandır. Karşılık gelen dış uyaranlara sahip olmayan yanlış algılar, halüsinasyonlara neden olur. Yanılsamalar, çok gerçek, var olan uyaranların hatalı algılanması nedeniyle üretilir. Genellikle "duyusal hatalar" olarak adlandırılırlar.
- İkinci fark, her epizod türünü üreten uyaranların bedensel varlığı açısından ifade edilebilir. Halüsinasyonlar var olmayan uyaranların sonucuyken, yanılsamalar gerçek uyaranların yarattığı bölümlerdir. Dahası, ilkinde algılanan uyaranlar içseldir, ikincisinde ise uyaranlar her zaman dışsaldır.
- Yanılsamalar paylaşılabilir deneyimler olabilir, halüsinasyonlar ise daha çok samimi ve kişiseldir. Örneğin, optik illüzyonlar, bir sihirbazlık gösterisinde tüm seyirciler tarafından aynı anda deneyimlenebilir. Halüsinasyonlar iç uyaranlar tarafından üretildiğinden, bireye ve onun önceki deneyimlerine ve zihniyetine özgü olma eğilimindedir.
- İllüzyon deneyimi bireylerde oldukça normal kabul edilir, ancak halüsinasyonlar Şizofreni ve Demans gibi psikolojik rahatsızlıkların semptomatik ifadeleri olabilir.
- Optik illüzyonların araştırılması ve teorileştirilmesi daha kolaydır. Halüsinasyonlar derinden kişisel deneyimlerdir, sonuç olarak bu deneyimleri araştırma olasılığı minimumdur ve son derece yorucudur.
- İllüzyonlar, zihni uyarmanın yolları olarak kabul edilir. Optik illüzyonlar, izleyiciyi kapsüllemek ve ilgilendirmek için genellikle sanat eserleri aracılığıyla yansıtılır. Sihirbazlar ayrıca izleyicilerinin ilgisini çekmek için optik illüzyonlar kullanırlar. Ancak halüsinasyonlar olumlu zihinsel uyarılar için kullanılmaz. Oluşumları - tıbbi olarak veya bir madde tarafından tetiklenmediyse - genellikle psikiyatrik patoloji ile bağlantılıdır. Bunlar, yanılsamadan farklı olarak, çok kişisel ve bireylere özgü içsel uyaranlar tarafından üretilirler ki, onları büyük popülasyonlarda teşvik etmek imkansızdır.
Çözüm
Algılarımız çoklu biçim değiştirme mekanizmalarına tabidir. Halüsinasyonlar ve yanılsamalar, insanlar tarafından yaygın olarak deneyimlenen bu tür iki özel algı değişikliği biçimidir. Bu iki epizodik deneyimin anlamı genellikle karıştırılır ve iki terim birbirinin yerine kullanılır.
Bununla birlikte, uyaranların kökeni, varlığının gerçekliği, bu bölümlerin yansımaları ve bu tür deneyimlerin sembolik temsili açısından aralarında güçlü farklılıklar vardır.
Gerçek bir varlığı olmayan iç uyaranlar, bir kişide halüsinasyonlarla sonuçlanan yanlış algılanır. Gerçek ebedi uyaranların yanlış yorumlanması yanılsamalara yol açar. İllüzyonların evrenselliği kurulabilir, ancak halüsinasyonlar son derece kişisel karakterlerinden dolayı bu tür evrenselliğin sınırlarının ötesinde kalır.
Ayrıca, halüsinasyonlar genellikle hastalıklı bir ruh halinin işaretleriyken, yanılsamalar yaygın ve normal kabul edilir. Genellikle olumlu bir zihinsel uyarım biçimi olarak kullanılırlar. Halüsinasyonların olumsuz etkileri olma eğilimindedir.
