İlaçlar insan tüketimi için birçok formda mevcuttur. Bunlardan bazıları tabletler, kapsüller, şuruplar, süspansiyonlar, emülsiyonlar, enjeksiyonlar, pastiller vb. Hastaların uyumuna göre alınır. Tabletler ve şuruplar en yaygın dozaj formlarıdır. Tabletler yetişkin yaş grubu için uygunken, hasta uyumuna göre çocuklara ve yaşlılara şurup veya süspansiyon gibi sıvı dozaj formları verilir.
Şurup ve Süspansiyon
Şurup ve süspansiyon arasındaki fark, şurubun diğer çözücülerde kolayca çözünebilen şekerden oluşan bir çözelti olması, süspansiyonun ise sıvı ortamda çözünmeyen çözünen parçacıklar içeren iki fazlı bir sıvı sistem olmasıdır. İlaç şurupta tamamen çözünürken, süspansiyon sıvı fazda katı parçacıklardan oluşur.
Şurup, şeker ve içinde tamamen çözünen aktif farmasötik bileşenden oluşan sıvı bir dozaj şeklidir. Şuruplar, homojen olarak karıştırılmış bir aktif bileşenden oluşan berrak monofazik bir sıvı sistemdir. Şuruptaki şeker, formülasyonun lezzetini artırmaya yardımcı olur.
Süspansiyon, sıvı ortamda tamamen çözünmeyen partiküllerden oluşan iki fazlı bir sıvı dozaj şeklidir. Süspansiyon için partikül boyutu 1 um'den büyüktür. Parçacıklar, bir şişeye yerleşebilecekleri ve çalkalandığında yeniden dağılabilecekleri şekilde hareket halindedir. İlacın veya aktif farmasötik bileşenin dağılımı, süspansiyon çalkalandığında aynı olmalıdır.
Şurup ve Süspansiyon Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | Şurup | Süspansiyon |
| Tanım | Şeker ve içinde tamamen çözünen aktif farmasötik bileşenden oluşan monofazik sıvı dozaj formu. | Sıvı ortamda tamamen çözünmeyen partiküllerden oluşan bifazik sıvı dozaj formu. |
| çözücü sistemi | Şuruplar, sulu bazlı veya alkollü şuruplar (iksirler olarak adlandırılır) olabilir. | Süspansiyonlar genellikle su bazlı sistemlerdir. |
| İçin ideal | Tatlı tadı nedeniyle küçük çocuklar ve yaşlılar şurupla daha uyumludur. | Şeker varlığından dolayı şurup veremeyen şeker hastaları için idealdir. |
| Aşamalar | İlaç tamamen çözüldüğünden monofazik bir dozaj formu. | Katı partiküller tamamen çözünmediği için iki fazlı bir dozaj formu. |
| Türler (kullanıma göre) | Basit şurup, tıbbi şurup, iksirler, aromalı şurup | Oral süspansiyon, parenteral süspansiyon, topikal olarak uygulanan süspansiyon(kremler, losyonlar). |
Şurup Nedir?
Bir şurup, şeker ve içinde tamamen çözünmüş aktif bir farmasötik bileşenden oluşan bir çözeltidir. Bu çözünen çözücü içinde tamamen çözülür ve ortaya çıkan karışıma doğası gereği homojen olan bir çözelti denir. Bu, ilaçları sıvı dozaj formunda vermenin en uygun yoludur. Hastalar herhangi bir sallama ihtiyacı duymadan rahatlıkla uygulayabilirler.
Çözünen parçacıklar, çözücü sistemi boyunca eşit olarak dağıtılır. Bu, bu formülasyonun en büyük avantajlarından biridir.
Şuruplar, su bazlı sistemler veya alkol bazlı sistemler olabilir. Alkol bazlı şuruplar iksir olarak bilinir. Bazı şuruplar, lezzeti artırmak için yüksek miktarda şekerle birleştirilir (ilacın uygun olmayan bir tada sahip olduğu durumlarda). Bu, ilaçların çocuklara kolaylıkla verilmesine yardımcı olur.
Şuruplar farklı tiplerde olabilir. Basit şurup, su içinde (örneğin, Şurup USP) %66.66 sakaroz konsantrasyonuna sahip bir sakaroz çözeltisidir. Tatlandırıcı şuruplar, farklı bir tat vermek için özel aromalı maddelere sahip şuruplardır (örneğin, Vişne Şurubu). Aktif farmasötik bir bileşenin eklendiği şuruplar, tıbbi şurup olarak bilinir (örn. Guaifenesin Şurubu).
Süspansiyon nedir?
Süspansiyon, sıvı fazda çözünmemiş katı partiküllere sahip kolloidal bir sistemdir. Süspansiyondaki katı partiküllerin partikül boyutu 1 µm aralığındadır. Katı partiküller sıvı ortamda süspanse edilir, bu da ilaç partiküllerinin ortamda tamamen çözünmesini zorlaştırır. Buradaki katı parçacıklar, parçacıkların ortamda asılı kalmasına yardımcı olan sürekli Brown hareketi içindedir.
Süspansiyonlardaki katı parçacık, Brown hareketi, yerçekimi, çekim ve itme kuvvetleri gibi farklı türde dış kuvvetlere maruz kalır. Bu kuvvetler, parçacıkların hareketinden ve çökmesinden sorumludur. Partiküllerin çökmesinden sonra, alt tabaka daha konsantre olmak üzere iki farklı tabaka görülebilir. Bu nedenle, partiküllerin eşit olarak dağılması için süspansiyonların uygulamadan önce çalkalanması gerekir. Tüm süspansiyonların etiketlerinde şu talimat bulunur: Kullanmadan önce iyice çalkalayın.
Süspansiyon, bifazik bir dozaj formudur. İki evre, iç evre ve dış evredir. İç faz, çözünmeyen katı parçacıklardan oluşurken, dış faz, çözücü cephesinden oluşur. Dış faz ayrıca askıya alma ortamı olarak da bilinir. İki tür süspansiyon vardır: floküle ve floküle.
Şurup ve Süspansiyon Arasındaki Temel Farklar
Çözüm
Piyasada bol miktarda dozaj formu mevcuttur. Hasta için spesifik bir dozaj formu seçerken, doktorun mevcut tüm seçenekler hakkında bilgi sahibi olması ve formülatörün her bir dozaj formu hakkında sağlam bir bilgiye sahip olması gerekir.
Şuruplar ve süspansiyonlar, aktif farmasötik bileşenler içeren sıvı dozaj formlarıdır. Şurup homojen bir karışımdır, süspansiyon ise sıvılarda katıların heterojen bir karışımıdır. Şurupların tatlı olması ilacın acı tadını maskelediğinden hastalar için daha uyumludur. Süspansiyonlar da aromalıdır ve genellikle sulu ortamda çözünmeyen ilaçlar için kullanılır.
Referanslar
- https://adc.bmj.com/content/98/9/725.short
- https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/309326
