Protistler ve mantarlar, 1969'da R.H. Whittaker tarafından yapılan beş krallık sınıflandırmasının iki kategorisidir. Beş kategori, Monera, Protista, Mantarlar, Planitia ve Animalia'dır. Bunlar zooloji alanına aittir. Evrim tarihine göre bu alt seviyedeki hayvanlar, vücutlarında en basit sistemlere sahip organizmalardır. Bunlardan bazıları görünür, bazıları ise insan gözünde görünmez. Ama diğer hayvanlar gibi biyosferde varlar. Bunların ikisi de ökaryottur ancak aralarında başka farklılıklar da vardır. İşte protistler ve mantarlar arasında birkaç fark var.
Protistler ve Mantarlar
Protistler ve mantarlar arasındaki fark, aralarındaki hücre yapısıdır. Protistler tek hücreli iken mantarlar çok hücrelidir. Protistler çıplak gözle görünmez, ancak mantarlar çıplak gözle görülebilir. Aynı zamanda, protistlerin neredeyse her türlü beslenme biçimine sahip olmaları gibi farklı beslenme biçimlerini de benimserler, ancak mantarlar yalnızca saprofitik veya heterotrofik moda sahiptir.
Protistler tek hücreli organizmalardır. Bazılarının koruyucu hücre duvarları vardır. Çoğunlukla yiyeceklerini hazırlayabilen ototroflardır. Bu organizmalar çok küçüktür, çıplak insan gözüyle görülemez. Bunlar mikroskop yardımıyla gözlemlenir. Bazıları yaşamı sürdürmek için heterotrofik, saprofitik veya parazitik beslenme biçimini kullanır.
Mantarlar çok hücreli organizmalardır. Bu kategorideki tüm organizmaların içinde hücre duvarları vardır, ancak bunlar selülozun yokluğundadır. Bu hayvanlar yiyeceklerini hazırlayamazlar ve başka kaynaklara bağımlı olmak zorundadırlar. Yani heterotrofturlar. Bu organizmalar insan gözüyle gözlemlenebilir. Bu kategori, kategori altında yedi tür organizma grubuna sahiptir.
Protistler ve Mantarlar Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma parametreleri | protistler | mantarlar |
| vücut organizasyonu | Hücresel | çok hücreli |
| Hücre boyutu | Mikroskobik | Çıplak gözle görülebilir |
| Hücre çeperi | Bazılarında mevcut | Hepsinde mevcut (selülozsuz) |
| beslenme şekli | Ototroflar, heterotroflar, saprofitler veya parazitlerdir. | Çoğunlukla saprofitiktirler ve bazıları da heterotrofiktir. |
| Örnek | Yeşil algler, balçık küfleri, dinoflagellatlar, öglinoitler, amip vb. | Mantar, maya, Penicillium, Rhizopus vb. |
Protistler nedir?
Protistler tek hücreli organizmalardır. Bazılarının koruyucu hücre duvarları vardır. Çoğunlukla yiyeceklerini hazırlayabilen ototroflardır. Ancak aynı kategori altındaki başka bazı organizmalarda başka modlar da olabilir. Bazıları yaşamı sürdürmek için heterotrofik, saprofitik veya parazitik beslenme biçimlerini kullanır. Bu organizmalar çok küçüktür, çıplak insan gözüyle görülemez.
Bunlar mikroskop yardımıyla gözlemlenir.
Protistler hem eşeyli hem de eşeysiz olarak çoğalabilirler. Eşeysiz üreme modu, ikili fisyon yoluyla yapılır. Cinsel üreme modu, gamet üretimi yoluyla gerçekleşir.
Protozoanlar, algler ve küf olmak üzere başlıca üç tür protist vardır. Protozoonlar hayvan benzeri protistlerdir. Besin parçacıklarını yutabilir ve besinleri elde etmek için sindirebilirler. Protozoanlar, içlerinde bulunan flagella ve psödopodia yardımıyla hareket edebilirler. Algler çoğunlukla tek hücreli ve ototrofiktir. Bitki benzeri organizmalardır. Hücrelerinde fotosentez yapabildikleri klorofildirler.
Küfler esas olarak mantar benzeri organizmalar, çok hücreli ökaryotlardır. Yaşamlarını sürdürmek için saprofitik beslenme biçimini kullanırlar. Çoğunlukla ölü ve çürüyen yapraklara bağlıdır. Protistler kategorisinde dev bir miktardır. Bazı protist örnekleri Dinoflagelletler, Euglenoitler vb.
Mantarlar nelerdir?
Mantarlar çok hücreli organizmalardır. Bu kategorideki tüm organizmaların içinde hücre duvarları vardır, ancak bunlar selülozun yokluğundadır. Hücre duvarları kitin ve polisakkaritlerden oluşur. Bu hayvanlar yiyeceklerini hazırlayamazlar ve heterotrof olan diğer kaynaklara bağımlı olmak zorundadırlar. Bu organizmalar insan gözüyle gözlemlenebilir. Bu kategori, kategori altında yedi tür organizma grubuna sahiptir.
Mantarlar hem eşeyli hem de eşeysiz modda çoğalabilir. Eşeysiz üreme şekli gözenek oluşumu yoluyla gerçekleşirken, cinsel üreme şekli çiftleşme yoluyla gerçekleşir. Çoğunlukla heterotrofik beslenme moduna uyum sağlarlar. İçlerinde klorofil bulunmadığından besinlerini yapamazlar. Ayrıca saprofitik beslenme biçimini de uyarlarlar. Yani gerekli besin maddelerini elde etmek için ölü ve çürüyen maddelere bağımlıdırlar.
Bazı mantarlar ayrıca besin almak için diğer organizmalar veya bitkilerle simbiyotik bir ilişki içinde kalır. Yedi mantar türü Microsporidia, Ascomycota, Glomeromycota, Basidiomycota, Chitridiomycota, Neocallimastigomycota ve Blastigomycota'dır. Mantarlar, ölü maddeyi çürütme ve daha basit bir form oluşturma sürecini kolaylaştırdıkları için çevre için bir organizmanın çok önemli bir kategorisidir. Bazı mantar örnekleri mantarlar, mayalar, Penicillium, Rhizopus vb.
Protistler ve Mantarlar Arasındaki Temel Farklar
Çözüm
Hem protistler hem de mantarlar daha düşük seviyeli organizmalardır. Diğer organizmalar arasında en basit yaşam tarzına sahiptirler. Çevre için çok faydalıdırlar. Bazı mantarlar ticari olarak farklı maddelerin üretimi için kullanılmaktadır. Örneğin, ekmek ve kek fabrikalarında maya adı verilen mantarlar en önemli maddedir. Penicillium ilaç vb. yapımında kullanılır. Mantarlar ölü ve çürüyen maddeler üzerinde yaşamlarını sürdürerek çevrenin temizlenmesinde de önemli rol oynarlar.
Bu şekilde ikisi de faydalıdır. Temel fark, aralarındaki hücre yapısıdır. Her ikisi de ökaryottur ancak farklı hücre yapılarına sahiptir.
