ABA ve IBI, otizm tedavisi söz konusu olduğunda çok yaygın olarak kullanılan iki terimdir. IBI, ağırlıklı olarak ABA'ya dayanmasına rağmen, her ikisinin de birkaç ayırt edici özelliği vardır. Aralarındaki farkları anlamak, teşhis konulan kişinin ihtiyaç duyduğu doğru terapi türünü seçmede yardımcı olabilir.
ABA vs IBI
ABA ve IBI arasındaki fark, ABA'nın otistik hastaları eğitme yöntemi olması ve eğitimciler ve öğretmenler tarafından yürütülmesi, IBI'nin ise terapistler ve psikologlar tarafından yürütülen özel bir terapi olmasıdır. Ne olursa olsun, ABA'da kullanılan ilke ve teknikler genellikle IBI'nin temelidir.
ABA, Uygulamalı Davranış Analizi anlamına gelir. Otistik insanların sosyal davranışlarını iyileştirmek için öğrenme teorisi ilkelerine dayanan müdahaleleri kullanma sürecidir. Bu, gruplar halinde yapılabileceği gibi, öğretmen ile hasta arasında bire bir oturumlarda da yapılabilir. Genellikle haftada yaklaşık 20 saat sürer.
IBI, Yoğun Davranışsal Müdahale anlamına gelir. ABA'dan farklı olarak IBI, bir terapi olarak görülebilecek daha yoğun bir süreçtir. Bu nedenle eğitimli terapistler ve psikologlar tarafından yapılır. Amacı, otizmli bireylerin gelişim açısından yaşıtlarını yakalamalarına yardımcı olmaktır. Seanslar küçük gruplar halinde veya bireysel olarak yapılır ve haftada 20 ila 40 saat arasında sürer.
ABA ve IBI Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | ABA | IBI |
| Tam form | ABA, Uygulamalı Davranış Analizi anlamına gelir. | IBI, Yoğun Davranışsal Müdahale anlamına gelir. |
| Anlam | ABA, otistik hastaları eğitme yöntemidir. | IBI, otistik hastalar için özel bir terapidir. |
| Nişan almak | ABA'nın amacı, otistik kişilerin sosyal davranışlarını iyileştirmektir. | IBI'nin amacı, otizmli bireylerin gelişim açısından yaşıtlarını yakalamalarına yardımcı olmaktır. |
| Oturumlar | ABA seansları bireysel veya sınıflarda gerçekleştirilebilir. | IBI seansları bireysel veya küçük gruplar halinde gerçekleştirilir. |
| Süre | Haftada yaklaşık 20 saat yapılırlar. | Haftada 20 ila 40 saat arasında yapılırlar. |
| süpervizör | Oturumlar eğitimciler ve öğretmenler tarafından yürütülmektedir. | Seanslar terapistler ve psikologlar tarafından yürütülmektedir. |
ABA nedir?
ABA genellikle davranış mühendisliği olarak adlandırılır. Otistik çocuklara sosyal davranışları öğretmek için bilimsel yaklaşımları kullanma yöntemidir. Bu yaklaşımlar, yanıtlayıcı ve edimsel koşullandırmaya dayanmaktadır. Öncelikle hastanın davranışının mevcut çevresiyle ilişkisi değerlendirilir. Daha sonra anormal davranışlar için yeni alternatifler üretilir.
Bu oturumlar, bu amaç için özel olarak eğitilmiş öğretmenler ve eğitimciler tarafından gerçekleştirilir. Öğretimler, büyük bir hasta grubuyla sınıflarda gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte, birçok kişi, öğretmenin hastayla bireysel olarak çalıştığı bire bir dersleri tercih eder. Ne olursa olsun, her iki yaklaşımın da bir dereceye kadar anlamlı olduğu kanıtlanmıştır.
ABA'nın temel amacı, otizmle bağlantılı davranışları azaltmanın yanı sıra uyarlanabilir davranışları öğretmektir. Birçok insan buna bir 'otizm tedavisi' olarak baktığından, bu genellikle tartışmalı olmuştur. Pek çok insan, normal davranışın ne olması gerektiğine dair dar bir kavrama dayalı olarak, hastaları gerçek doğal kişiliklerini maskelemeye zorladığını iddia ediyor. Bunun yerine, otistik davranışların kabulüne ilişkin toplumsal farkındalık savunulmalıdır.
Bu tür öğretilerin amacı, otistik insanların mutlu, sağlıklı ve kendi kaderini tayin eden bir yaşam sürmelerine yardımcı olmak olmalıdır. Ancak ABA, otistik çocukları yaşıtlarından ayırt edilemez kılmak için çalıştıklarını belirtiyor.
IBI nedir?
IBI, ağırlıklı olarak ABA'ya dayanan Otizm hastaları için bir tedavi programıdır. Ancak, öncekinden farklı olarak, daha yoğun ve titizdir. Bu nedenle, bir öğretim oturumu yerine bir terapi oturumu olarak görülebilir. Böyle bir programın amacı, hastaların genel işlevlerini ve gelişimlerini iyileştirmelerine yardımcı olmaktır.
Seanslar eğitimli terapistler ve psikologlar tarafından gerçekleştirilir. Hastalarla bireysel veya küçük gruplar halinde çalışabilirler. İletişim, akademik öncesi, sosyal beceriler ve uyum becerileri gibi alanlara büyük önem verilmektedir. Seanslar haftada 20 ila 40 saat arasında yapılır ve kıdemli bir terapist tarafından denetlenir.
Hastanın ailesinin IBI programlarına katılımı çok önemlidir. IBI, yalnızca hastaların yaşamlarını iyileştirmeyi değil, aynı zamanda ebeveynleri veya velileri, süreç boyunca ve hatta sonrasında çocuklarına destek olacak şekilde eğitmeyi amaçlar.
İlk aşamalarda, hastanın güçlü yönleri ve ihtiyaçları değerlendirilir ve buna göre onlar için kapsamlı bir bireysel plan hazırlanır. Buna Bireysel Hizmet Planı denir. Her hastanın spesifik tedavi hedeflerini ve bunlara ulaşmak için hangi yaklaşımların kullanılması gerektiğini ana hatlarıyla belirtir. Ayrıca her hastanın gelişimi 6 ayda bir izlenmekte ve değerlendirilmektedir.
ABA ve IBI Arasındaki Temel Farklar
- ABA, Uygulamalı Davranış Analizi anlamına gelirken IBI, Yoğun Davranışsal Müdahale anlamına gelir.
- ABA, otistik hastaları eğitmek için bir yöntemdir, oysa IBI, otistik hastalar için özel bir terapidir.
- ABA'nın amacı, otistik insanların sosyal davranışlarını iyileştirmek, IBI ise otizmli kişilerin gelişim açısından akranlarını yakalamalarına yardımcı olmaktır.
- ABA seansları bireysel veya sınıflarda, IBI seansları ise bireysel veya küçük gruplar halinde gerçekleştirilebilir.
- ABA haftada yaklaşık 20 saat, IBI ise haftada yaklaşık 20 ila 40 saat yürütülür.
- ABA seansları öğretmenler tarafından, IBI seansları ise terapistler ve psikologlar tarafından yürütülmektedir.
Çözüm
ABA ve IBI, ABA IBI tedavisinin temeli olmasına rağmen, aralarında birkaç fark bulunan iki programdır. Önemli bir ayırt edici faktör, ABA'nın daha çok bir eğitim programı olması, IBI'nin ise spesifik bir terapi olmasıdır. Ayrıca, ABA öğretmenler ve eğitimciler tarafından, IBI ise terapistler ve psikologlar tarafından yürütülmektedir.
ABA'nın amacını çevreleyen epeyce tartışmalar var. Program, otistik hastaların sosyal davranışlarını iyileştirmeyi ve onları 'akranlarından ayırt edilemez' hale getirmeyi amaçlıyor. Bu arada IBI, otistik bir hastanın yaşam kalitesinde genel iyileştirme ve gelişmeyi amaçlar.
