Bu evrende sayısız yıldız var. Gece boyunca berrak bir gökyüzüne baktığımızda, tüm alan küçük parlak renkli noktalar olarak görünen yıldızlar tarafından aydınlanırdı. Bazıları parlak, bazıları karanlık görünür. Parlaklığın değişen büyüklüğünün nedeni çok olabilir. Elektromanyetik dalgayı (ışık) yaymak için dünyadan uzaklık veya enerji seviyesi faktör olabilir. Büyüklüğü belirleme faktörü çok erken yaşta geliştirildi. Yıldızın büyüklüğünü standartlaştırma ölçeği ilk olarak binlerce yıl önce Hipparchus (Türk astronomu) tarafından kavramsallaştırıldı.
Daha sonra, gök cisimlerinin parlaklığının büyüklüğünü belirlemek için Hipparchus tarafından atıfta bulunulan önceki ölçekten iki standart geliştirildi. Kullanımda olan iki standart, mutlak büyüklük ve görünen büyüklüktür. Mutlak büyüklük, on parseklik sabit bir mesafeden (bir parsek 3.25 ışık yılına eşittir) herhangi bir gök cisminin parlaklığını bilmemize yardımcı olur.
Mutlak ve Görünen Büyüklük
Mutlak ve görünen büyüklük arasındaki fark, mutlak büyüklüğün gök cismi boyutunu ve ona bakıldığı noktayı hesaba katmamasıdır. Herhangi bir gök cisminin parlaklık derecesini referans noktasından belirleyen görünen büyüklüktür. Mutlak büyüklük, yıldızın yoğunluğunu yalnızca sabit bir mesafe için ölçer.
Mutlak büyüklük, gök cisminin (yıldız) içsel parlaklığının bir ölçüsüdür. Görünen büyüklük, dünyadan bakıldığında herhangi bir gök cisminin yoğunluğunun net bir resmini verir. Bu görünen büyüklük, Hipparchus tarafından geliştirilen büyüklük ölçeğinin önceki versiyonundan evrimleşmiştir.
Herhangi bir gök cisminin yoğunluğu hakkında referans noktasından net bir fikir elde etmek için, görünen büyüklük bize yukarıda bahsedilen kriterlerin net bir resmini verir.
Mutlak ve Görünen Büyüklük Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametresi | Mutlak Büyüklük | Görünür Büyüklük |
| Anlam | Sabit bir mesafeden gözlendiğinde gök cisminin parlaklığının büyüklüğünü verir. | Gözlem noktasına (Dünya) göre gök cisminin parlaklığını ifade eder. |
| Kullanılan ölçek | Ters logaritmik ölçek. | Ters logaritmik ölçek. |
| sembol | M sembolü ile gösterilirv | m sembolü ile gösterilirv |
| Bağlı olduğu faktörler | Yıldızdan veya gök cisminden yayılan enerji. | Gök cismi boyutu, vücuttan yayılan enerji miktarı ve dünyaya olan uzaklığı. |
| Öne Çıkanlar | Parlaklığı ölçerken ışığın kozmik toz tarafından emilmesinden kaynaklanan enerji kaybını hesaba katmaz. | Parlaklığı ölçerken yıldızlararası madde tarafından emilen enerji gibi tüm faktörleri göz önünde bulundurur. |
Mutlak Büyüklük nedir?
Mutlak büyüklük, 10 parseklik sabit bir mesafede gözlemlendiğinde bir gök cismi parlaklık derecesini ifade eder (bu, ışığın bir yılda kat ettiği mesafenin otuz katına eşittir). Mutlak büyüklük, gök cisimleri tarafından yayılan ışığın yoğunluğunu belirtmek için ters bir logaritmik ölçek kullanır. Bu bize cismin parlaklığı arttıkça mutlak büyüklük değerinin azaldığını söyler. M sembolü ile gösterilirv.
Mutlak büyüklük, görünen büyüklükten aşağıdaki gibi hesaplanabilir.
mv = m – 2.5log([d/10]2)
nerede
Mutlak büyüklüğü ölçmek için kullanılan alete bolometre denir. Gelen elektromanyetik radyasyonu ölçmek için kullanılan bir cihazdır.
Mutlak büyüklük, göksel nesnenin içsel parlaklığını verir. Bu sistem, ölçülürken uzayda maddenin emdiği enerjiyi dikkate almaz. Mutlak büyüklük bize gök cisminin gerçek parlaklığının bir resmini verir.
Görünür Büyüklük nedir?
Görünen büyüklük, bir gözlem noktasından, yani dünyadan gözlemlenen herhangi bir gök cisminin parlaklığını ifade eder. Seyahat yolunda ışığı engelleyecek veya emecek tüm pratik faktörleri hesaba katar. Böylece, dünyadan bakıldığında bir yıldızın gerçek parlaklığının net bir resmini verir.
Görünen büyüklük, m sembolü ile gösterilir.v. Görünen büyüklükte kullanılan ölçek ters logaritmiktir. Mutlak büyüklüğe benzer şekilde, ışık şiddeti arttıkça görünen büyüklüğün sayısal değeri azalır. Görünür büyüklükleri -1 ile 6,5 arasında değişen gök cisimleri çıplak gözle görülebilir. Örneğin, Sirius yıldızı berrak bir gökyüzünde çıplak gözle görülebilirdi.
Mutlak büyüklük, görünen büyüklükten de ölçülebilir. Mutlak büyüklük ile ilgili formül (Mv) ve görünen büyüklük (mv) Şöyleki
mv - mv = 5 – 5log10(D)
d, parsek cinsinden mesafedir.
Mutlak ve Görünen Büyüklük Arasındaki Temel Farklılıklar
- Mutlak büyüklük, gök cisminin içsel parlaklığını ölçmenin bir yoludur. Görünen büyüklük, gözlem noktasından ölçülen mesafeye göre parlaklığın büyüklüğünü ifade eder.
- Mutlak büyüklük, gök cisminden on parsek uzaklıkta parlaklığı ölçmek için görünen büyüklük olarak da ifade edilebilir. Görünür büyüklük durumunda, referans noktası Dünya'dır.
- Mutlak büyüklük, nesneden yayılan ışığın yolunu engelleyebilecek faktörü dikkate almaz. Gök cisminin gerçek parlaklığını ifade eder. Ancak görünen büyüklük, vücuttan ölçülen ışığın yoğunluğunu etkileyecek tüm faktörler dikkate alınarak ölçülür.
- Mutlak büyüklük M ile gösterilirv görünen büyüklük m ile gösterilirkenv.
- Fotometrik sistemler, görünen büyüklüğün ölçülmesine yardımcı olurken, bolometre mutlak büyüklüğün ölçülmesine yardımcı olan araçtır.
Çözüm
Mutlak ve görünen büyüklük, gökbilimciler tarafından ışık yoğunluğunun büyüklüğünü doğrulamak için yaygın olarak kullanılır. Cismin gerçek değerini bilmek için mutlak büyüklük kullanılabilir. Bir noktadan gözlemlendiğinde yıldızın parlaklığının bilinmesi gerekiyorsa, görünür bir büyüklük kullanılabilir.
