Ayak bileklerimiz hareketimizde çok önemli bir rol oynar, yapının kendisi vücut ağırlığımızı dengeleyecek kadar sağlamdır. Ama bazen lise aşkımızı futbol sahasında uçan bir bisiklet tekmesiyle etkilemeye çalıştığımızda ya da bir numaralı sporcuyu elimizdeki her şeyle yenmeye çalıştığımızda ve dikkatsizliğimiz bileklerimizi kenara itip kendimizi yaralıyoruz..
Yaralanmamızın çok daha fazla acıya ve felakete yol açmasını önlemek için, ayak bileğimizi mi burktuğumuzu yoksa 3 ayak bileği kemiğimizden birinin mi kırıldığını anlayabilmeliyiz!
Ayak Bileği Burkulması vs Kırık
Ayak bileği burkulması ve ayak bileği kırığı arasındaki fark, ayak bileği eklemimizde bulunan bağları yaraladığımızda burkulmaya neden olur, ancak kırık daha ciddi bir şeydir. Kırık, 3 ayak bileği kemiğinden (Tibia, Fibula ve Talus) birinin kırılması veya kırılmanın eşiğinde olması anlamına gelir. Saç çizgisi kırığı ise yaralıya acil tedavi yapılmazsa ortaya çıkan bir kırık türüdür.
Ayak bileği burkulması, hepimizin hayatında en az bir kez deneyimlediğimiz bir şeydir. Ayağımızın kaval kemiğimizle birleştiği kısma ayak bileği denir ve genellikle merdivenlerde yanlış basarsak veya dikkatsizce koşarsak onu yaralarız. Bir bağ yaralandığında veya kırıldığında burkulma meydana gelir. Parça şişmeye başlarsa ve dayanılmaz bir ağrı hissedilirse bir bağ yaralanması tespit edilebilir. Ancak, kan pıhtısı ile birlikte uyuşma ve şiddetli ağrı görülürse, açıkça bir veya iki kemiği kırmışsınızdır.
Bu nedenle ağrılı şişmiş ayak bileğinizde uyuşma ve tiz bir gıdıklanma hissedilirse, ayak bileği kırığı olduğu için alçı tedavisine hazır olun. Yaralanma doğrudan kemiğe çarptığında ve kemiğin yüzeyinde veya kemiğin bir kısmında derin bir çatlakta kırılmaya neden olduğunda bir kırık meydana gelir. Kırık, burkulmadan çok daha ciddi bir yaralanmadır ve her zaman acil tedavi gerekir.
Ayak Bileği Burkulması ve Kırığı Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma parametreleri | Ayak bileği burkulması | ayak bileği kırığı |
| Çünkü | Ayak bileği ekleminde bulunan bir bağın yaralanması veya yırtılması sonucu oluşur. Yırtılmış bir bağ da geçici hareket sakatlığına neden olabilir. | Tibia, Fibula veya Talus gibi 3 ayak bileği kemiğinden birinin yüzeyde kırılması veya çatlaması sonucu oluşur. |
| Yaralanma alanı | Eklem ve bağın kemiklere tutunduğu kısımlar. | Kemiklerin yüzeyinde. |
| Ses | Genellikle sessizce oluşur, ancak bazen yaralanma anında bir 'patlama' sesi duyulur. | Yaralanma anında bir 'çatlama' sesi duyulur, ardından uyuşma ve şiddetli ağrı gelir. |
| Türler | Bağ kopması, bağ kopması veya gerilmiş bağ. | Travers, oblik, spiral, saç çizgisi, parçalı ve deplase kırıklar. |
| Belirtiler | Ağrı ve şişlik eklemde oluşur ve genellikle kan pıhtılaşması aşırı değildir. Etkilenen bölge yumuşak ve adım atmak zor geliyor. | Uyuşma ve şiddetli tiz ağrılar yaşanır. Şişlik bazen aşırı kan pıhtılaşması nedeniyle mavimsi olabilir ve hatta tüy dokunuşları kemiklere zarar verir. |
Ayak Bileği Burkulması Nedir?
Ayak bileği burkulması, dikkatsizce yanlış adım attığımızda meydana gelen bir yaralanma türüdür. Genellikle bir 'pop' sesiyle oluşur ve anında adım atma eylemimize devam edemez hale geliriz. Ayak bileği eklemi çok güçlü ve sağlamdır, ancak bazen bağlar normal kapasitelerinin ötesinde gerilir ve keskin bir ağrı ve ardından ayak bileği ekleminde bir burkulma gibi bir şişlik yaşarız.
Ligamentler, eklemlerin sağladığı hareketleri ve hareketliliği yumuşatmak için eklemlerimizde bulunan elastik bağ dokularıdır. Kemiği kemiğe bağlarlar ve bu nedenle, bir burkulma asla bir kemiği değil, kemiğin komşu bir bağa bağlı olan kısmını etkiler. Bir burkulma ya bu lifli dokuların kırılmasına neden olabilir ya da üzerlerine aşırı baskı yapılması çok büyük ağrılara neden olur.
Doktorlar, burkulmalar ve saç çizgisi kırıkları için diklofenak ağrı kesicilerle birlikte RICE (dinlenme, buz, sıkıştırma ve yükselme) önermektedir. Orta derecede bir burkulma genellikle iki haftadan fazla sürmez ve yaralanma herhangi bir önemli yan etkiye neden olmadan iyileşir.
Ayak Bileği Kırığı Nedir?
Bir burkulma gibi, ayak bileği kırığı da ayak bileğimizi en çok acı veren bir yaralanmadır. Bir ayak bileği kırığı, yanlışlıkla ayak bileği kemiklerimize çarptığımızda veya kemik çatlamaya başladığında veya koptuğunda o kadar fazla stres uyguladığımızda meydana gelir. Bir kırık bazen o kadar ciddidir ki kişi yürüme yeteneğini kaybedebilir. Malleol, ayak bileğinin genellikle kırılan en yaygın kısmıdır.
Bir kırığın hemen tedavi edilmesi, kemiğin tamamen yer değiştirmesi riskini azaltabilir. Kemik yüzeyinde şiddetli ağrı ve yaralanan kısımda şiddetli şişlik görülür. Bir kırıkta kan pıhtılaşması ve uyuşma da meydana gelir ve bir ayak bileği kırığının birincil etkilerini azaltmak için buz paketleri kullanılması ve şişmenin azaltılması önerilir.
Ayak bileğinizde meydana gelen hasarı ve kırığın türünü izlemek için acil bir röntgen şarttır. Saç çizgisi ayak bileği kırıkları genellikle bir aylık alçı ve istirahat ile tedavi edilir. Bununla birlikte, ayak bileğindeki oblik deplase bir kırık ve yeşil çubuk kırıkları İntramedüller (IM) çubuklarla tedavi edilir. Bu yardımcılar, kırığın stabilizasyonuna ve daha hızlı kemik iyileşmesine yardımcı olur.
Ayak Bileği Burkulması ve Kırık Arasındaki Temel Farklar
- Ayak bileği burkulması, ayak bileği bağları yaralandığında veya yırtıldığında meydana gelirken, ayak bileği kemikleri kırıldığında veya çatladığında ayak bileği kırığı meydana gelir.
- Ayak bileği burkulması yaygındır ve ölümcül değildir, ancak ayak bileği kırığı acil tıbbi müdahale gerektirir.
- Burkulma 'pop' sesine neden olurken, kırılma bir 'çatlama' sesine neden olur
- Ayak bileği burkulması şiddetli ağrıya neden olabilir, ancak kırık ayak bileği bölgesinde uyuşma ve aşırı şişmeye neden olur.
- Eklemde bir ayak bileği burkulması meydana gelir, ancak tam olarak kemiklerde bir kırık meydana gelir.
Çözüm
Ayak bileğinde bir burkulma veya kırık mutlaka yaralı üzerinde çok fazla sıkıntı ve rahatsızlığa neden olur, ancak her iki yaralanma da kalıcı değildir ve genellikle iyi tedavi ve yeterli dinlenme ile iyileşir.
Burkulma ciddi bir şey değildir, ama kesinlikle bir kırıktır. Bir burkulmayı tedavi etmek kolaydır ve RICE gibi kolay DIY tedavileri kullanılarak yapılabilir, ancak bir kırığın tedavisi (bir saç çizgisi veya yerinden olmuş bir kırık olabilir) eğitimli bir tıp asistanının işidir. Ancak her iki yaralanmanın tedavileri benzerdir ve hayati tehlike oluşturmaz. Bir ayak bileği yaralanması, ilaç tedavilerinden daha fazla dinlenme gerektirir.
