Arterler ve Damarlar, bu terimlerin her ikisi de tıp alanında çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Çoğu insan bu terimlerin aynı olduğunu düşünürken.
Her ikisi de insan vücudunun son derece önemli bir parçası olduğundan, tıp bilimindeki diğer herhangi bir konuyu anlamadan önce bu iki konudan herhangi birinin bilgisi çok önemlidir. Atardamar ve toplardamarlar aynı gibi görünseler de birbirlerinden tamamen farklıdırlar.
Arterler ve Damarlar
Atardamarlar ve damarlar arasındaki fark, atardamarların vücutta bulunması ve bunların vücudun kalbinden vücudun diğer organlarına kan taşımaya yardımcı olan damarlardır. Damarlar, kanı vücudun farklı bölgelerinden kalbe taşıyan kan damarlarıdır.
Bir yandan atardamarlar kanı kalpten uzaklaştırırken, diğer yandan damarlar kalbe kan taşır.
Arterler ve Damarlar Arasındaki Karşılaştırma Tablosu (Tablo Halinde)
| Karşılaştırma Parametresi | arterler | damarlar |
|---|---|---|
| dolaşım | Arterler kanı kalpten vücudun diğer bölgelerine dolaştırır. | Damarlar, vücudun çeşitli dokularından kalbe kan dolaştırır. |
| Kalınlık | Arter duvarları toplardamarlara göre daha kalındır. | Damar duvarları esnek olmayan yapıda ve ince kalınlıktadır. |
| Vanalar | Atardamarlarda kapakçıklar bulunmaz. | Vanalar damarlarda bulunur. |
| Kan dolaşımı | Atardamarlarla kalpten uzağa taşınan kanın içinde oksijen vardır. | Toplardamarlarla kalbe taşınan kanın içinde oksijen yoktur. |
| Sunmak | Arterler vücudun içinde bulunur. | İnsan vücudunun derisinin yakınında damarlar bulunur. |
| Renk | Damarların rengi kırmızıdır. | Damarlar mavi renktedir. |
| Nabız | İnsanlar vücudun atardamarlarına dokunarak nabzı tespit edebilirler. | Damarlar vücudun nabzını algılamaya yardımcı olmaz |
| Ölüm | Kişi öldüğünde atardamarlar boşalır. | Kişinin ölümünden sonra damarlar kanla dolar. |
Arterler nedir?
Arterler, insan kalbinden insan vücudunun diğer organlarına can damarı olarak yankılanan kan damarlarıdır. Atardamarlar tarafından taşınan kanın içinde oksijen bulunur.
Bu nedenle, kalp onu basınçla pompaladığında kalpten kan taşıdığı için arterlerin kas duvarları kalındır.
Atardamarlar yardımıyla kanı taşıyan iki yol vardır:
Sistematik: Bu yolda dolaşan kanın içinde oksijen bulunur ve kan bu yolla kalpten diğer dokulara geçer.
Akciğer: Bu yolda oksijen içeriği daha az olan kan, kalpten oksijen kazanabileceği ve karbondioksit salabileceği akciğerlere dolaştırılır.
İnsan vücudunda elastik arterler ve kas arterleri olmak üzere iki tip arter vardır.
Elastik arterler: Bunlar kalbe çok yakın bulunan arter tipleridir. Tansiyonun yüksek olduğu bölgede bulunur.
Bu arterler, kalp kanı yüksek basınçla pompaladığında genişleyebilir ve büzülebilir.
Kas arterleri: Bu arterler, vücudun kan basıncının düşük olduğu bölgede bulunur. Bu arterler doğada esnek değildir.
Farklı boyutlarda farklı arter tipleri mevcuttur. Diğerlerinden daha büyük olan atardamara aort denir.
Damarlar nedir?
Damarlar, kanı vücudun farklı organlarından kalbe taşıyan kan damarlarıdır.
Damarlarda dolaşan kanın oksijen içeriği daha azdır ve bu nedenle damarlarda kan dolaştığı için damarlar daha az esnektir.
Damarlar, kanı kalbe dolaştırmak için sık sık kasılır. Damarlar vücudun derisine yakın bulunur.
İnsan vücudunda oluşabilen çeşitli damar sorunları vardır, ancak sorunların çoğu damarlardaki kan pıhtısından kaynaklanmaktadır.
Damarlar 4 tiptir:
Pulmoner damarlar: Bu damarlar oksijenden zengin kanı akciğerlerden kalbin sol tarafına taşır.
Sistemik damarlar: Bu damarlar, farklı vücut organlarından kalbe daha az oksijen içeren kanı taşır.
Yüzeysel damarlar: Bunlar cildin yüzeyine yakın bulunan damarlardır.
Derin damarlar: Bunlar vücudun derin kaslarında bulunan damarlardır.
Vücutta farklı boyutlarda damarlar bulunur. Damarların boyutu 1 milimetre ile 1.5 santimetre arasında değişmektedir. En küçük olan damara venül denir.
Arterler ve Damarlar Arasındaki Temel Farklılıklar
Her ikisi de biyolojinin alanları olmasına ve canlıların vücudu ile ilgili olmasına rağmen, damarların işleyişi, kalınlığı ve rengi söz konusu olduğunda arterler ve damarlar arasında hala çok fazla fark vardır.
Çözüm
Her iki damar, yani arterler ve damarlar, vücutta kanı dolaşan vücudun bileşenleridir.
Bu nedenle, tıp doktoru olmak isteyen kişilerin bu damarları ayrıntılı olarak anlamaları ve koordineli bir şekilde nasıl çalıştıklarını anlamaları önemlidir.
Hem arterler hem de damarlar birbirine çok yakındır ve bu ikisinin tıp kurumlarında birlikte öğretilmesinin ana nedeni budur.
Sonuç olarak, hem atardamarlar hem de toplardamarlar vücuttaki kan akışını ve işleyişini tam olarak anlamanın harika yollarıdır. Bu kavramların her ikisinin de anlaşılması, bireyi daha iyi bir doktor veya biyolog yapar.
- https://www.surgjournal.com/article/0039-6060(73)90307-3/fulltext
- https://www.ahajournals.org/doi/pdf/10.1161/01.RES.66.4.1088
- https://www.nature.com/articles/nrg888
