Şikayet ve FIR, meslekten olmayanlara bir ve aynı gibi gelebilir, ancak yasal açıdan çok farklı anlamları vardır.
Şikayet vs FIR
bu şikayet ve FIR arasındaki fark FIR'ın hem bilinen hem de algılanamayan suçlara karşı şikayette bulunabileceği ve FIR'nin yalnızca birincisi durumunda dosyalanabileceğidir. Tutuklama emri olmaksızın tutuklama yapılabilecek bir suç, makul bir suç olup, bir arama emrinin gerekli olduğu hallerde, faili meçhul bir suçtur.
Bu büyük farkın yanı sıra, sulh hakimine şikayette bulunulur ve sözlü veya yazılı olarak yapılabilir.
Bir FIR, bir karakoldan sorumlu memura sunulmalı ve sözlü olarak verilmişse, yazılmalı ve muhbire okunmalıdır.
Şikayet ve FIR Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametresi | Şikayet | KÖKNAR |
|---|---|---|
| Önlem | Bölüm 2(d), CrpC tarafından tanımlanmıştır | Bölüm 154, CrPC kapsamında sağlanmıştır |
| Yetki | sulh hakimi | Bir polis karakolundan sorumlu polis memuru |
| Suç | Bilinmeyen suçlar | Hem bilinebilir hem de bilinemez suçlar |
| Sonuç | Sulh hakimi veya sulh hakiminin talimatı altındaki memur tarafından soruşturma | Polis memuru tarafından soruşturma |
Şikayet nedir?
Şikayet, 1973 tarihli Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nun 2(d) Bölümünde veya CMK'da 'bir hakime, bu Kanun uyarınca işlem yapmak amacıyla sözlü veya yazılı olarak, bilinen veya bilinmiyor, bir suç işledi, ancak polis raporu içermiyor.'
Bölüme ilişkin açıklama ayrıca, bilinemeyen bir suçun işlenmesinin soruşturma raporunda açıklanması halinde de öngörülmüştür.
Rapor daha sonra şikayet olarak adlandırılacak ve raporu veren memur daha sonra şikayetçi olacaktır.
CrPC Bölüm 200, Sulh Hakiminin şikayetçiyi ve herhangi bir tanığı yazılı olarak vermeden önce yeminli olarak incelemesini gerektirir. Yazılı şikayet daha sonra şikayetçi ve yukarıda belirtilen tanıklar tarafından imzalanacaktır.
Yargıç daha sonra şikayette suçlanan kişi hakkında takibat başlatabilir veya CrPC Madde 202 uyarınca konuyla ilgili kendisi soruşturma başlatabilir veya bir polis memuru veya konuya uygun gördüğü bir kişi tarafından yürütülecek bir soruşturma yönlendirebilir.
Tüm bu adımlar atıldıktan sonra, Sulh Hakimi, devam etmek için yeterli materyal olmadığı takdirde, Bölüm 203 uyarınca şikayeti reddedebilir.
Bir Yargıç bir şikayeti reddettiğinde, bu sonuca varma nedenlerini kaydetmesi gerekir.
Ancak şikâyetin esası tespit edilirse, sanık hakkında gerektiği şekilde celp veya tutuklama kararı vererek yargılamaya başlayabilir.
Sadece bir Sulh Mahkemesinin davayı görebileceği durumlarda, Sulh Hakimi davayı bir Sulh Mahkemesine havale etmelidir. Sulh Hakimi önünde yapılan bu tür bir şikayetin belirli bir formatta yazılmasına gerek yoktur. Olayla fiilen bağlantılı olmasa bile suç işlendiğinden haberdar olan herhangi bir kişi tarafından açılabilir.
Kişi tarafından verilen gerçekler, yalnızca bir suçun işlendiğini kanıtlamaya ihtiyaç duyar ve kişinin hangi belirli yasal hükmün ihlal edildiğini göstermesi gerekli değildir.
FIR nedir?
CRPC Bölüm 154(1)'e göre, bir polis karakolundan sorumlu memur tarafından işlenen anlaşılır bir suç hakkında alınan tüm bilgiler yazılı hale getirilmelidir.
Yazılı hali daha sonra suçu memura bildiren kişiye okunur ve imzalanır. Bu rapor genellikle İlk Bilgi Raporu veya FIR olarak adlandırılır.
Bir FIR dosyalamak için zaman büyük önem taşımaktadır. Bilgilerin, süsleme için fazla zaman olmaksızın orijinal olması için mümkün olduğu kadar çabuk dosyalanmalıdır.
Elbette, savcılığın gecikmenin meşru bir nedeni olduğunu kanıtlaması halinde taviz verildiği durumlar da vardır.
Şikayet ve FIR Arasındaki Temel Farklar
Çözüm
FIR kaydının, suçun tanınmaması gibi herhangi bir yasal sebep olmaksızın reddedilmesi durumunda, muhbir, Emniyet Müdürü veya Komiserine başvurabilir ve nezdinde yazılı bir şikayette bulunabilir.
Aynı konuda bir Adli Hakim'e de başvurabilirler.
Öte yandan, Sulh Hukuk Mahkemesi'ne yapılan bir şikayet reddedilirse, şikayetçi, çare olarak yeniden inceleme dilekçesi verebilir.
