NPA veya Donuk Varlıklar, geri ödeme süresinin tamamlanmasından sonra uzun bir süre ödenmemiş kalan kredilerdir. Bu tür varlıklar uzun bir süre sonra bankanın bilançolarına eklenmektedir. NPA'lar, borç veren finansal kurumlar için bir tür yüktür.
NPA, 90 gün sonra iade edilmediğinde borç verenin kötü borcu olarak adlandırılır. Genellikle 90 günlük süre standart bir süre olmakla birlikte, kredi verme anında hüküm ve koşullarda belirtildiği gibi süre daha uzun veya daha kısa olabilir. Finansal kurumun NPA'sı ne kadar yüksekse, kurumun faiz kazanma potansiyeli o kadar düşük ve sonuçta karlılık da o kadar az olur. NPA'nın hesaplamalarına dayanarak, Brüt NPA veya Net NPA olarak adlandırılır.
Brüt NPA ve Net NPA
Brüt NPA ile net NPA arasındaki fark, Brüt NPA, hem anaparayı hem de faiz tutarını içeren sorunlu varlık iken Net NPA, başlangıç tutarından karşılıklar çıkarıldıktan sonra elde edilen varlıktır.
Brüt takipteki varlık, faiz ve anapara tutarının her ikisinin eklenmesiyle hesaplanır. Net Donuk varlık, orijinal varlıktan şüpheli ve şüpheli alacak karşılıkları düşülerek hesaplanır. Diğer bir deyişle, Net NPA, Brüt NPA'dan karşılıklardan elde edilen tutardır.
Brüt NPA ve Net NPA Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametresi | Brüt NPA | Net NPA |
|---|---|---|
| Temel tanım | Brüt NPA, anapara ve faizin eklenmesiyle elde edilen tutardır. | Net NPA, brüt NPA'dan karşılıklar düşülerek elde edilen tutardır. |
| hesaplama formülü | Brüt NPA= (A1+ A2+…………….+An)/ Brüt Avanslar, burada, A1'den An'a, 1'den N'ye kadar kişilere ödünç verilen miktardır. | Net NPA= (Brüt NPA- Ödenmemiş borca ilişkin karşılıklar)/ Brüt Avanslar. |
| Gerçekleşen kayıp | Brüt NPA, finansal kurumun maruz kaldığı fiili kayıp değildir. | Net NPA, finansal kuruluşun karşılaştığı gerçek kayıptır. |
| Varsayılan dönem | Kurum, faizli anaparanın geri ödenmesi için bir ödemesiz süre verir, bu sürenin bitiminden sonra geri ödemesiz hale gelir. | Net NPA herhangi bir ödemesiz dönem sunmaz. |
| Finansal kurum üzerindeki etkiler | Brüt NPA, kurumun piyasa imajına ve özkaynak değerine zarar verir. | Net NPA, şirketin likiditesini ve karlılığını etkiler. |
Brüt NPA nedir?
Brüt NPA, anapara ve buna ödenecek faizin toplamıdır. İpotek tutarının ödenmeme riski altında olduğunu gösterir. Başka bir deyişle, Brüt NPA, tüm NPA varlıklarının toplamıdır. Brüt NPA hesaplama formülü:
Brüt NPA= (A1+A2+A3+A4+……………..+An)/Brüt Avanslar
Burada A1'den An'a, 1'den n'ye kadar olan kişi için kredi miktarını temsil eder.
Kurumlar, varlığın Brüt NPA haline gelmesi durumunda kredinin geri ödeneceği kişiye 90 günlük bir ödemesiz süre verir. Ancak, Brüt NPA, borç veren kurum için gerçek kayıp değil, hem anapara hem de faiz kaybıdır.
Brüt NPA oranı şirketin aktif kalitesini gösterir, oran ne kadar yüksek olursa aktif kalitesi o kadar düşük olur. Brüt NPA oranı, toplam brüt NPA'nın kurumun toplam avanslarına oranı olarak tanımlanır.
Brüt NPA, hükümet politikalarının, doğal afetlerin, endüstriyel hastalıkların vb. kötü uygulanmasından kaynaklanır. Brüt NPA, kurumun iyi niyetini veya imajını karalar ve şirketin öz sermaye değerini düşürür.
Net NPA nedir?
Net NPA, brüt NPA ve şüpheli ve şüpheli borç karşılıkları arasındaki farktır. Ödünç veren kişiden alınan ödemelerden anapara tutarının düşülmesi sonucu elde edilen tutardır. Net NPA aşağıdaki formülle hesaplanır:
Net NPA= (Brüt NPA- ödenmemiş borç karşılıkları)/ Brüt Avanslar
Net NPA ödemesiz dönem vermez, kredi anında Net NPA olur. Net NPA, kredi veren kurumun karşılaştığı gerçek kayıptır. Kredi kuruluşu, ödenmemiş krediyi sağlar ve böylece ödenen tutar, şirketin fiili zararını veren başlangıç tutarından mahsup edilir.
Net NPA'nın avanslara oranı, Net NPA'nın Net Avanslara oranıdır. Kurumun kredisinin kalitesini ve genel sağlığını ölçer.
Net NPA, ödenmemiş borçlar için ayrılan karşılık sayısının azlığından kaynaklanmaktadır. Net NPA'nın daha yüksek tutarı şirketin likiditesini ve karlılığını etkiler. Şirketin zarar ettiğini gösterir.
Brüt NPA ve Net NPA Arasındaki Temel Farklılıklar
Çözüm
İster Brüt NPA, ister Net NPA olsun, şirketi her zaman kötü yönde etkiler, şirketi zararla karşı karşıya bırakır. Büyük NPA'lar, şirketin imajına potansiyel olarak olumsuz bir gölge düşürebilir.
