MS Excel gibi elektronik tablo yazılımları, muhasebe amaçları için yaygın olarak kullanılmaktadır. Diğer yandan zaman alıcı ve insan hatasına açık manuel hesaplamalara kıyasla hesaplamayı kolaylaştırır ve zamandan tasarruf sağlar. Excel'de NPV (Net Bugünkü Değer) ve XNPV, nakit akışını hesaplamak için kullanılan çok yaygın işlevlerdir.
NPV vs XNPV
NPV ile XNPV arasındaki fark, NPV'de gelecekte yapılacak ödemelerin eşit bir zaman aralığına dayanacağı dikkate alınarak hesaplamaların yapılmasıdır. Öte yandan, XNPV, NPV'nin değiştirilmiş ve daha kesin versiyonudur. XNPV, nakit akışının daha pratik olan eşit bir zaman aralığında gelmediğini varsayar.
NPV, net bugünkü değer anlamına gelir. Yatırım getirileriyle ilgilendiğinden ve gelecekteki nakit akışlarının tüm değerlerini gösterdiğinden muhasebenin çok önemli bir parçasıdır. Nakit akışları, nakit ödemenin düzenli ve periyodik olduğu dikkate alınarak hesaplanan hem pozitif hem de negatif değerleri içerir.
XNPV, zaman aralığı düzenli veya periyodik olmadığında net bugünkü değerin belirlenmesinde kullanılır. İki ödeme arasındaki süre bilinmediğinde hesaplanabilir. Bu nedenle, XNPV formülünde sabit bir süre bulunmaz ve düzensiz ödeme süreçleri için faydalıdır.
NPV ve XNPV Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | NPV | XNPV |
| Zaman | NPV, gelecekteki nakit ödemelerin düzenli aralıklarla gerçekleştiğini varsayar. | XNPV durumunda, nakit ödemeler arasındaki zaman aralığının düzensiz olduğu dikkate alınarak hesaplama yapılır. |
| Genel formül | NPV formülünde toplam süre sayımı gereklidir. | Harcama için zaman yerine farklı tarihler gereklidir. |
| Excel'de formül | =NPV(oran, değer1, [değer2], …) burada oran iskonto oranıdır ve değerler nakit girişleri/çıkışlarıdır. | =XNPV(oran, değerler, tarihler) burada oran iskonto oranıdır, değerler nakit girişleri/çıkışlarıdır ve tarih giderin tarihidir. |
| Uygulama | NPV, ödemeler eşit aralıklarla yapıldığında hesap makinesinde kullanılır. | XNPV, gider tarihleri verildiğinde ancak zaman aralığı eşit olmadığında kullanılır. |
| Hassas | Eşit zaman varsayımı yapıldığından XNPV'ye kıyasla daha az kesindir. | XNPV daha pratik ve kesindir. |
NPV nedir?
NPV, muhasebe sektöründe dönem nakit akışı için elektronik tablolar hazırlarken kullanılan çok yaygın bir terimdir. Mevcut net nakit girişi değeri ile nakit harcamanın mevcut değeri arasındaki net fark olarak tanımlanabilir.
NPV, nakit ödemenin düzenli zaman aralıkları arasında gerçekleştiği durumlarda net nakit akışının hesaplanmasında kullanılır. Muhasebede, yeni bir projeye veya yatırıma yatırım yapmanın potansiyelini görmek için NPV kullanılır. NPV değeri, yeni yatırımların risklerini ve fırsatlarını anlamak için sermaye bütçesinin hazırlanması sırasında kullanılır.
Nakit girişi/çıkışı dönemsel olarak gerçekleştiğinde, NBD'nin hesaplanmasında kullanılan formül aşağıda verilmiştir:
NPVt=1 ila T = ∑ Xt/(1 + R)t – Xo
Burada Xt, t dönemi için toplam nakit girişidir.
Xo, net ilk yatırımdan kaynaklanan harcamadır
R, iskonto oranıdır ve
t toplam zaman dilimidir
Bir şirket, NPV değeri pozitif olduğunda bir proje seçer, çünkü bu, yatırımdan sonraki geri dönüşün toplam proje harcamasından daha fazla olacağı anlamına gelir. Negatif bir NPV değeri kayba neden olurken, sıfır değeri diğer faktörlerin ele alınmasını gerektirir.
XNPV nedir?
XNPV kavramı, yalnızca zaman aralığının ana farkıyla NPV'ye benzer. XNPV hesaplanırken, nakit ödemelerin eşit bir zaman diliminde gerçekleştiği düşünülmemektedir. Bu daha iyi ve pratik bir seçenek gibi görünüyor ve aynı zamanda hassasiyeti de artırıyor.
XNPV'nin hesaplanması için kullanılan formül aşağıda verilmiştir:
XNPVt=1 - N = ∑ Ci/[(1 + R)^((dx-do)/365)]
Burada dx, x'inci giderin tarihini gösterir.
do 0'ıncı harcama tarihidir
Ci, i'nin gideridir ve
R iskonto oranıdır
MS-Excel'de XNPV değeri hesaplanırken iskonto oranı, nakit giriş/çıkışları ve tarihler gereklidir. Değer aralığının seçilmesi durumunda (nakit girişi/çıkışı), pozitif terimler geliri, negatif terimler ise ödemeleri gösterir.
NPV ve XNPV Arasındaki Temel Farklar
Çözüm
Sermaye bütçesi oluşturmada NBD ve XNPV kullanımı çok önemlidir. Muhasebede yeni olan kişiler için bu iki terim aynı işi yapıyormuş gibi görünebilir. Ancak, NPV ve XNPV'nin kullanımı farklı durumlarda yapılır.
XNPV, eşit zaman aralıklarında ödemeyi dikkate aldığı için daha kesin olsa da, bazı durumlarda NPV, hesaplamayı kolaylaştırır ve doğru kararı vermemiz için bize şeffaf bir sonuç verir.
NPV'nin değeri negatifse, o projeye yatırım yapmak zararla sonuçlanacak ve değer pozitifse, kazançlı bir fırsat gibi görünüyor. NPV ve XNPV, aynı iskonto oranı ve nakit giriş/çıkış değeri ile bile farklı sonuçlar verir. Bunun nedeni, farklı zaman aralıklarını dikkate almalarıdır.
