Hem Rasyonalizm hem de Ampirizm terimleri felsefe ile ilgilidir. Felsefe, bilgi, akıl yürütme, gerçeklik ve varoluş hakkında temel fikirlerin, belirli bir fikir kümesinin incelenmesidir. Her iki terim de felsefe altında kullanılır ve kulağa aynı gelir, ancak anlamları farklıdır. Gerçekten de, rasyonalizm ve ampirizm karşıt olarak kullanılan terimlerdir. Bu eski bir tartışma.
Rasyonalizm vs Ampirizm
Rasyonalizm ve Ampirizm arasındaki temel fark, rasyonalizmin akıl ve mantıktan türetilen bilgi, diğer yandan ampirizmin deneyim ve deneyden türetilen bilgi olmasıdır. Rasyonalizm sezgiyle, ampirizm ise görsel kavramlarla ilgilidir. Matematik rasyonalizmdir, deneysel bilim ise ampirizmdir.
Rasyonalizm, felsefede akıl ve mantıktan türetilen bilgiye atıfta bulunmak için kullanılan terimdir. Herhangi bir bilginin kaynağı olmak için akla başvuran bir görüştür. Bir akılla veya bir mantıkla, yani entelektüel olarak verilen her türlü gerekçe rasyonalizmdir. Rasyonalistler, her şeyin arkasında bir mantık olduğuna, gerçeğin mantığı olduğuna ve mantıksal bilginin doğru olduğuna inanırlar.
Ampirizm ise temel bilgi kaynağının deneyim ve deney olduğu bir terimdir. Ampiristler, doğuştan gelen bir fikirden ziyade, her bilginin arkasında bir parça ampirik kanıt olduğuna inanırlar. Kanıtları, deneylerle keşfedilen kanıtları vurgulayan bir bilim felsefesidir.
Rasyonalizm ve Ampirizm Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | rasyonalizm | ampirizm |
| Bu ne? | Rasyonalizm, felsefede akıl ve mantıktan türetilen bilgiye atıfta bulunmak için kullanılan terimdir. | Ampirizm, temel bilgi kaynağının deneyim ve deneyim olduğu felsefede kullanılan terimdir. |
| inanç | Rasyonalistler, aklın dünyanın işleyişini açıklayabileceğine inanırlar. | Ampiristler, deney yoluyla kanıtın gerçeği açıklayabileceğine inanırlar. |
| Prensipler | Rasyonalizm, zihinsel süreçler ve örgütlenme ilkeleri ile ilgilidir. | Ampirizm, duyusal deneyim ve çağrışım ilkeleriyle ilgilidir. |
| Tarih | Rasyonalizmin tarihi, Pisagor'un MÖ 570-495 dönemine kadar uzanır. | Ampirizmin tarihi, MÖ 600 ile 200 arasındaki döneme kadar gider. |
| Örnekler | Matematik rasyonalizmin bir örneğidir. | Deneysel Bilim, ampirizmin bir örneğidir. |
Rasyonalizm nedir?
Rasyonalizm, akıl ve mantığın bilginin ana kaynakları olduğuna inanılan bir felsefe teorisidir. Gerekçelendirmenin veya aklın, bilginin temelini gösteren görüş olduğunu söyleyen bir metodolojidir. Rasyonalizm tarihte MÖ 570-495'e kadar gider.
Rasyonalistler, mantığın ve sebeplerin dünyanın gerçekliğini ortaya çıkarabileceğine, doğrudan akıl yoluyla kavranabilecek bazı gerçeklerin var olduğuna inanırlar. Akılcılık, mantıksal akıl yürütme, matematik, ahlak ve etik ve metafizikte görülebilir. Rasyonalistler, sebebin temelde doğru olduğuna ve inkar edilemez olduğuna inanıyorlar. Bilginin duyusal deneyimden bağımsız olduğuna inanırlar.
Rasyonalizmde üç temel iddia vardır. Bu üç iddiadan akılcıların en az birini benimsemesi gerekir. Bu üç tez, sezgi veya tümdengelim tezi, doğuştan gelen bilgi tezi ve doğuştan gelen kavram tezidir. Bunlara ek olarak iki tez daha vardır, ancak bunlardan herhangi birini benimsemeden de akılcı olunabilir. Biri Aklın Vazgeçilmezliği iddiası, ikincisi ise Aklın Üstünlüğü iddiasıdır.
Filozof ve tarihçi William James, rasyonalizm teorisini güncelliğini yitirdiği ve gerçeklikle bağdaşmadığı için eleştirir. Akılcının dünyayı kapalı bir sistem olarak temsil etmesine karşı çıktı.
Ampirizm nedir?
Ampirizm, felsefede kullanılan ve deney ve duyusal deneyimin ana bilgi kaynağı olduğunu belirten terimdir. Ampirizm fikirlerden ziyade kanıt parçalarını vurguladı. Deneycilere göre deneyler ve kanıtlar dünyanın gerçekliğini göstermektedir.
Tarih boyunca, ampirizm teorisi, zaman içinde deneyimle dolu boş bir sayfa olarak tanımlanır. İnsan zihni, doğuştan boş olan ve deneyim, öğrenme ve deneylerle doldurulan boş bir levha gibidir. Bilgi, kazandığımız deneyime, eylemlerimizin olasılık ve olasılıklarına, tahrifata, deneysel prosedüre dayanır.
Ampirik kelimesi, deneyim anlamına gelen eski Yunanca “empeiria” kelimesinden türetilmiştir. Deneyciliğe olan inancın tarihi, MÖ 600 ila 200 yıllarına kadar uzanır. Kanada adında eski bir Hintli filozof, iki bilgi kaynağının algı ve çıkarım olduğunu kabul etmişti. Bu, eski bir Sanskritçe metin olan Vaisesika Sutra adlı eserinde belirtilmiştir.
Ampiristler, deneyimin ve hafızanın kişiyi ve ahlakını geliştirdiğine inanırlar. Ayrıca delilin, deneyle bulunan her türlü delilin dünyanın gerçekliğini bir akıl ve mantıktan ziyade ortaya çıkarabileceğine inanırlar.
Rasyonalizm ve Ampirizm Arasındaki Temel Farklılıklar
Çözüm
Rasyonalizm ve Ampirizm, felsefede kullanılan terimlerdir. Her iki terim de bilgi ile ilgilenen bir felsefe dalı olan epistemoloji terimi altında kullanılır. Terimler kulağa aynı gelse de, birbirlerinden çok farklı olsalar da. Aslında terimler her zaman birbirinin zıttı olarak kullanılmıştır. Bu eski bir tartışma. Gerçi ikisi de teori.
Rasyonalizm, sebepleri ve mantığı bilginin ana kaynağı olarak görür. Şeylerin ve gerçekliğin ardındaki mantığa inanırlar. Rasyonalistler mantık ve mantığın dünyanın gerçekliğini açıklayacağına inanırlar. Rasyonalistler duyusal deneyimden bağımsız olduklarına inanırlar.
Ampirizm, deneyi ve deneyimi bilginin ana kaynağı olarak görür. Ampirizm kanıtları vurgular. Deneycilerde, görüş bilgisi duyusal deneyimden gelir.
