Duyarlılık ve özgüllük terimleri, hipotezlerin test edilmesinde kullanılır. Bu ikisinin alaka düzeyi, çalışmanın türüne bağlı olarak farklılık gösterebilir. İstenen test, yüzde 100 duyarlılık ve yüzde 100 özgüllük ile sonuçlar verebilmelidir. Ancak pratikte bunu başarmak zordur. Çoğu zaman, ikisi arasındaki ticaret, test sonuçlarının uzun vadeli uygulanabilirliği için makul bir temel oluşturmak için hayati önem taşır. Sonuç olarak, birincil vurgu, duyarlılık ve özgüllük arasındaki fark üzerindedir.
Duyarlılık ve Özgüllük
Duyarlılık ve Özgüllük arasındaki fark Duyarlılık, öncelikle gerçek pozitiflerin olasılığını hesaplamakla ilgilidir. Spesifiklik ise esas olarak gerçek negatiflerin olasılığını hesaplamakla ilgilidir. Duyarlılık ve özgüllük arasındaki en önemli ayrım budur. Ancak pratikte yüzde 100 duyarlılık ve özgüllük elde etmek imkansızdır.
Duyarlılık, gerçek pozitiflerin olasılığını belirleyen bir ölçümdür. Başka bir deyişle, bu test işlevi öncelikle test edilen mülk hakkında gerçekten olumlu olan örnek üyeleri bulmakla ilgilidir. Pratik bir testte, yanlışlıkla reddedilen kısmı ortadan kaldırdığı için yüzde 100 hassasiyete ulaşılamaz. Sonuç olarak amaç, son derece yüksek hassasiyet elde etmektir; son derece hassas bir test son derece güvenilirdir.
Özgüllük, gerçek negatiflerin olasılığını belirleyen bir parametredir. Bu ölçümün amacı, test edilen mülk hakkında gerçekten olumsuz olan örnek üyeleri belirlemektir. Ayrıca, tıbbi ve kimyasal testlerde özgüllük esastır. Tıbbi testlerde, bir kişinin bu duruma sahip olmadığını doğrulamak, sahip olup olmadığını keşfetmekten daha hayatidir.
Duyarlılık ve Özgüllük Arasındaki Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Parametreleri | Duyarlılık | özgüllük |
| Tanım | Duyarlılık, pozitif bir test sonucunun olasılığını belirleyen bir ölçümdür. | Bir şeyin yanlış olduğunun bulunma olasılığı, özgüllükle ölçülür. |
| %100 Değer | Hastalığı olan her kişi %100 duyarlılıkla yapılan bir testle doğru teşhis edilir. | Bu duruma sahip olmayan her kişi, %100 özgüllüğü olan bir testle uygun şekilde tanımlanır. |
| Hesaplama | Duyarlılık = Gerçek pozitif sayısı/ [No. gerçek pozitiflerin sayısı + yanlış negatiflerin sayısı] | Özgüllük = Gerçek negatif sayısı/ [Gerçek negatif sayısı + Yanlış pozitif sayısı] |
| olasılık | Gerçek pozitiflerin olasılığı. | Gerçek negatiflerin olasılığı. |
| Örnekler | AIDS benzeri ELISA'nın tespiti için yüksek hassasiyet testi. | AIDS benzeri Western blot tespiti için yüksek hassasiyet testi. |
Duyarlılık nedir?
Hastalar arasında hastalık pozitifliğinin saptanma sıklığı duyarlılığı gösterir. Aslında duyarlılık, hastaları belirli koşullar veya hastalık için test ederken laboratuvar sonuçlarının kabul edilebilir olduğunu doğrular.
Hasta bir kişinin testi, olumlu veya olumsuz sonuçlarla sonuçlanabilir. Gerçek pozitif, pozitif sonuçtur, yanlış negatif ise negatif bir sonuçtur. Bu istenmeyen sonuç nedeniyle, hasta bir kişi yanlış bir şekilde sağlıklı olarak kabul edilir. Sağlıklı bir kişinin testi hem olumlu hem de olumsuz bulgular verebilir. Negatif sonuç gerçek bir negatiftir, oysa bu durumda pozitif sonuç yanlış bir pozitiftir. Bu iyi bulgunun bir sonucu olarak sağlıklı bir insan yanlış bir şekilde hasta olarak sınıflandırılır.
Duyarlılığı hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır (yüzde olarak):
Hassasiyet = [(TP/TP+FN)] x 100
%100 ilişkili hastalığı olan hastalardan alınan bilgiler kullanıldığından, bir testin duyarlılığı hesaplanırken yanlış pozitif sonuçlar dikkate alınmaz. Yüzde 100 duyarlılığa sahip bir test, yanlış negatif sonuçlar üretemez. Bu, hastalıktan muzdarip her hastanın pozitif bir test sonucu alacağı anlamına gelir. Yüzde 100 duyarlılığa sahip bir testteki tüm negatif sonuçlar gerçek negatif olacaktır. Negatif sonuçlar hastalığı ortadan kaldırdığından, bu tip testler bir tarama aracı olarak kullanım için idealdir. Öte yandan, pozitif sonuçlar hem gerçek hem de yanlış pozitifleri içerebilir.
Özgüllük nedir?
Gerçekleştirilen bir testin özgüllüğü veya karakteristik özelliği, tasarlandığı hastalığa sahip olmayan (hastalık yokken) kaç kişinin negatif olduğudur. Bu duruma sahip olmayan birinin test tarafından uygun şekilde tanımlandığını gösterir.
Spesifikliği (yüzde olarak) hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:
Özgüllük = [(TN/TN+FP)] x 100
%100 özgüllüğü olan bir testte yanlış pozitif sonuç yoktur. Bu nedenle sağlıklı insanlarda test her zaman negatiftir. Olumlu sonuçlar genellikle olumludur. Bununla birlikte, sonuçlar tipik olarak analizde dikkate alınmayan yanlış negatifleri içerir. Pozitif sonuçlar her zaman doğru olduğundan, tanıyı doğrulamak için %100 özgüllük testi kullanılır.
Sorun çıkma ihtimali olduğunda yüzde 100 hassasiyette bir test kullanılması tavsiye edilir. Sonuç negatif ise hastada hastalık yoktur. Sonuç pozitifse, %100 spesifik bir test yapılması gerekir. Sonuç negatif olduğunda, önceki testin sonuçları yanlıştı. Ancak sonuç pozitifse birey hastalıktan etkilenecektir.
Duyarlılık ve Özgüllük Arasındaki Temel Farklılıklar
Çözüm
Bir testin duyarlılığının ve özgüllüğünün istatistiksel ölçümlerine sırasıyla duyarlılık ve özgüllük denir. Tıp alanında yaygın olarak kullanılırlar. Yani, test edildikten sonra bir şeyin pozitif veya negatif olma şansını hesaplarlar. Ayrıca her ikisi de yüzde olarak ifade edilmiştir. Ayrıca, yüzde 100 duyarlılık veya özgüllüğe ulaşmak neredeyse imkansızdır.
Bir durumdan şüphelenildiğinde, yüzde 100 duyarlılığa sahip bir test ile yüzde 100 özgüllüğe sahip bir testin karışımını kullanmak idealdir. AIDS tespiti için ELISA testi yüksek bir duyarlılığa sahiptir. Western blot testinin AIDS teşhisi için yüksek bir özgüllüğü vardır.
