Muhasebe uygulamasının önemli bir bileşeni olan denetim, bir kuruluşun faaliyetlerini, kayıtlarını ve operasyonlarını yerleşik veya standart kurumsal çerçeveye ve düzenleyici gerekliliklere uygunluğu tespit etmek için incelemeyi ve teftiş etmeyi gerektiren bir süreçtir.
Muhasebenin temel unsuru olmasına rağmen, ikincisi bir kuruluş veya işletmenin finansal raporlarını oluşturmak ve sürdürmekle ilgili olduğu sürece farklılık gösterir.
Bunun aksine, Denetim, muhasebe yoluyla oluşturulan finansal tabloların doğruluğunu doğrulamak, kontrol etmek ve değerlendirmekle ilgilidir.
Denetimin Kökeni ve Evrimi
Bir süreç veya uygulama olarak denetim, Muhasebe kadar eskidir. Her ikisi de kökenlerini Mezopotamya, Mısır, Yunanistan, Roma ve Hindistan'ın eski uygarlıklarında izler.
Vedalar gibi eski metinler Muhasebe ve Denetim görevine kısa bir referans sağlarken, Kautilya'nın Arthashastra'sı Muhasebe ve Denetimin ayrıntılı bir tanımını sunar.
'Audit' teriminin, duymak veya dinlemek anlamına gelen Latince 'audire' kelimesinden türetildiği belirtilmelidir. Daha önce denetçiler, doğruluğunu kontrol etmek ve sahtekarlık ve hataları önlemek için muhasebecinin hesapları okumasını dinlerdi.
Ancak Denetim, Sanayi Devrimi'nin mülkiyet ve yönetimin ayrılması ile karakterize edilen anonim şirketlere yol açtığı on sekizinci yüzyılda bugünkü şeklini almaya başladı.
Paydaşların artık şirketin gerçek sahipleri olmasıyla birlikte Denetim, şirket yöneticilerinin idari faaliyetlerini kontrol etmek için giderek daha önemli bir araç haline geldi.
Buna göre, Denetimin amaçları, yalnızca sahtekarlıkların ve hataların tespit edilmesinden hesapların adil ve güvenilir olduğunun doğrulanmasına dönüştü.
Bir kuruluşun mali çabalarının adil bir şekilde tasvir edilmesini sağlamak için, Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi, sırasıyla Denetçilerin ve Muhasebecilerin günlük faaliyetlerine rehberlik etmek için belirli standart denetim ve muhasebe uygulamaları belirlemiştir.
Bunun yanı sıra, bilgisayarların ortaya çıkışı muhasebe ve denetim sistemlerini daha da geliştirdi.
Denetimin Hedefleri
Denetimin temel olarak iki amacı vardır.
Denetim nasıl yapılır?
Sıkı bir süreç olan Denetim, bir kuruluşun gerçek mali durumunu ortaya çıkarmaya yardımcı olur. Ancak, bir denetimin kapsamı, kuruluşun büyüklüğüne ve ihtiyaçlarına göre farklılık gösterir. Buna göre, bir Denetim sürecinde denetçi tarafından aşağıdaki adımlar izlenir.
Denetimin Avantajları
Denetim, yalnızca ilgili kuruluşa değil, aynı zamanda yatırım yapan paydaşlara da çeşitli faydalar sağlar. Aşağıdaki tablo, denetimin avantajlarını daha net bir şekilde ifade edecektir.
| Kuruluşun Perspektifinden | Paydaşların Bakış Açısından | Diğer Faydalar |
| 1. Dolandırıcılık ve hataların ortaya çıkması. | 1. Payların ve çıkarların korunması. | 1. Mevcut finansal durumun tahmini. |
| 2. Bankalardan kredi almak. | 2. Yatırımların doğru tahmini. | 2. Taleplerin daha hızlı çözülmesi. |
| 3. Yükümlülüklerin ve varlıkların doğru değerlemesi. | 3. Yönetimin hesap verebilirliğinin belirlenmesi. | 3. Denetim raporlarının mahkemelerde delil olarak kullanılması. |
| 4. İyi bir itibar oluşturmak ve sürdürmek. | 4. Yeterli güvenliğin sağlanması. | 4. Vergi beyannamelerinin doldurulmasında kolaylık. |
| 5. Devletten kabul görmek. | ||
| 6. Potansiyel reformlara ilişkin tavsiyelerin alınması. | ||
| 7. Hesapların güncellenmesi. |
Denetimin Dezavantajları
Çeşitli avantajlarına rağmen, Denetimin bazı yapısal sınırlamaları vardır.
